अष्टादशसु वर्णेषु त्वादृशो नास्ति दुर्जनः ।
मनस्येकं समास्थाय वचसान्यत्प्रभाषसे ॥ १२ ॥
वृश्चिकस्य विषं पुच्छं मक्षिकाया विषं शिरः ।
सर्पस्यैव विषं दंष्ट्रा दुर्जनस्य विषं वपुः ॥ १३ ॥
त्वद्वपुर्दृश्यते सद्भिर्निष्पापमिव सर्वदा ।
बहिः स्वच्छं मनःपापं सर्व तरुपलाशवत् ॥ १४ ॥
अत्राप्युदाहरन्तीममितिहासं पुरातनम् ।
भारतोक्तं महापुण्यं शृण्वतां पापनाशनम् ॥ १५ ॥
गङ्गातीरे महापुण्ये मुनिसंघनिषेविते ।
तत्राग्रहारः सुमहानास्ते पुण्यविवर्धनः ॥ १६ ॥
तत्रैको ब्राह्मणः कश्चिद्वेदबाह्यः कृषीवलः ।
सदा दुर्जनसंसेवी मद्यपानपरायणः ॥ १७ ॥
वेश्यासक्तः सदा कामी कृतघ्नो हिंसकः खलः ।
पत्नीपुत्रान्परित्यज्य वर्तते विटसात्कृतः ॥ १८ ॥
चौर्य कृत्वा कियत्कालं यूतं कृत्वा कियत्तथा ।
मार्गमावृत्य च तथा सर्वस्वं दत्तवानिह ॥ १९ ॥
अकिंचनश्चिरं ध्यात्वा क्वापि गत्वा धनार्जनम
पट्टनं वा वनं वापि प्रविश्य चिरकालतः ॥ २० ॥

1:d B

12a LB अष्टादशेषु । 12 c B मनस्येकां । B समाधाय । । वचसान्य प्र० । 18 bK मक्षिकस्य । B माक्षिकस्य । । म° मुखं विषं । 13 c K तक्षकस्य statt सर्पस्यैव । 12 d LB वपुर्विषं ।

14a B तद्वपुः । 14 c K मनःपंकं । B मनःकंपं । 14 d L •पीलाशवत् । B पलावसत् । 15a L °हरंतीमितिहासं । B °हरंतीम इतिहासं । 16c LB °गृहारः । 178 B वेदानां च क्रयांबलः? 18a K वेश्यासक्तो महाकामी । 18 d L वट० ।

B तकृतः । 19 b K कियत्तदा । B कियात्तया । 19 c L मार्गमाकृत्य ।

20a B अकिं. चनः । 20 b B धनार्जने ।

18cd om. K.

20a b om. K.

आर्जयामि तथा यत्नामहद्धनमवाप्नुयाम् ।
इति निश्चित्य मनसा प्रययावुत्तरां दिशम् ॥ २१ ॥
नानादेशानतिक्रम्य नगरोपवनानि च ।
गत्वा हिमवतः पार्श्व ददर्श सुमहावटम् ॥ २२ ॥
दीर्घशाखं बृहत्पर्णमुच्छ्रितं योजनं तथा ।
स्निग्धच्छायं महावृक्षं फलिनं सर्वतः शुभम् ॥ २३ ॥
शीतातः कम्पयंस्तत्र प्रविवेश स्ववेग्मवत् ॥ २४ ॥
अग्निं प्रज्वाल्य सहसा शुष्ककाष्ठैः सपर्णकैः ।
साङ्गं संतस्तत्र गतशीतः क्षुधार्दितः ॥ २५ ॥
कंचित्कालं समुत्तिष्ठन्कंचित्कालं स्वपंस्तथा ।
नीला यामद्वयं तत्र सुष्वाप तरूमूलतः ॥ २६ ॥
एतस्मिन्नन्तरे पक्षी तालजको वटाश्रयः ।
ब्रह्मलोकात्समागत्य स्ववटं पुनराययौ ॥ २७ ॥
वटस्थः किंचिदुच्छ्रास्य चतस्रो दिशो लोकयन ।
अधःस्थितं नरं दृष्ट्वा चिन्तामाप महत्तराम ॥ २८ ॥
ममाश्रमगृहद्वारमतिथिः समुपागतः ।
मया किंचित्प्रकर्तव्यमातिथ्यं गृहमेधिना ॥ २९ ॥
तगृहं गृहमित्याहुर्यत्रातिथ्यं प्रकल्पितम् ।
आतिथ्यरहितं वेग्म श्मशानसदृशं मतम् ॥ ३० ॥

23a B

21ab K आर्जयाय तथा गत्वा महधनंमवाप्नुवं । 21b L °प्नुयात् । 21d L प्रयया उत्तरां। B प्रययादुत्तरां। 22d LB सुमहदटं । बृहद्वर्ण । 23 d B फलितं । 24. L कंपयन्नच । B कंपयन तत्र । 250 L सुवर्णकैः । 25 c LB संतपन्नत्र । 25d L गतशीत । B क्षुधार्तवान् ।

26 L किंचि० । 26 b L किंचि० । स्वपं तथा । B स्वपन तदा। 27b L पटाचयः । 28 ab om. K. 28 b L दिशमालिहत् । B दिशः लोकयन् । 28c L अध । 29 d KB गृहमेधिनां । गृहमित्याह । 30b B यदातिथ्य ।

30 d B स्मशान ।

268b om. K.

30 a L

30cd om. K.

आतिथ्यकर्मणा विष्णुस्तुष्यत्वेव सदा नृणाम् ।
कन्दमूलफलैस्तोयैः शाकेनाथ गृहेन वा ॥ ३१ ॥
आतिथ्यं क्रियते यैस्तु ते गृहस्था इतीरिताः ।
तेनैव रहिता यत्र शेषाः स्युर्गृहराक्षसः ॥ ३२ ॥
अतिथिर्विष्णुरूपेण सदा चरति भूतले ।
तस्मिन्मुक्ते तदा विष्णुर्भुक्तवानात्र संशयः ॥ ३३ ॥
अतिथिर्यस्य भनाशो गृहात्प्रतिनिवर्तते ।
स तस्य दुष्कृतिं दत्त्वा पुण्यमादाय गच्छति ॥ ३४ ॥
आप्रातः सायमारभ्य अतिथिर्यत्र वर्तते ।
अन्नं वा शाकमात्र वा फलं वा मधुरं वचः ॥ ३५ ॥
येन न क्रियते तस्य जन्म निष्फलतामियात् ।
अतो ऽहमस्मै दत्त्वान्नं गृहस्थगतिमाप्नुयाम् ॥ ३६ ॥
इति निश्चित्य मनसा वृक्षादवरुरोह सः ।
शयानं ब्राह्मणं दृष्ट्वा वचनं चेदमब्रवीत् ॥ ३७ ॥
उत्तिष्ठोत्तिष्ठ भद्रं ते यत्ते मनसि वर्तते ।
तत्सर्व करवाणीह द्विजो यदि भवानिह ॥ ६८ ॥
भुक्त्वान्नं मां पुनीहि त्वं गृहमेधिफलं मम ।
इत्युदीरितमाकर्ण्य पक्षिणस्तद्वचो ऽमृतम् ॥ ३९ ॥

।

31a L आतिथ्यं 31b B तुष्यतेव । 32b B गृहस्ता। 32 d K शेषास्तद्गृह' । L शेषास्युर्गृहपक्षिणः । B दोषाः स्युहरक्षिणः ।

334 L अतिथी। 33b F चलति । 33c B भुंक्त । विष्णुः । 33 d B भुक्तवानत्र । 34 a B अतिथिर्यच । प्रतिनिर्वर्तते । 34 c K दुष्कृतं । 35 c L मृष्टांनं शाक° । B शाकमथवा । 36 a B एतन्न क्रियते । 36 d L ग्रहस्थ° । प्नुयात् । 37 b K °ततार । 37c L शयान ।

तदन्नं भुक्तवान् क्षिप्रं पक्षिणं पुनरब्रवीत् ।
तुष्टो ऽस्मि त्वद्गृहं प्राप्य अर्धरात्रमिहागतः ॥ ४० ॥
तद्विप्रस्य वचः श्रुत्वा द्विजः पुनरथाब्रवीत् ।
कस्त्वं भद्र महाभाग को देशस्तव नाम किम् ।

किमिहागमनं ते ऽत्र तत्सर्व वक्तुमर्हसि ॥ ४१ ॥ ब्राह्मणः । लाटकाख्ये महादेशे गङ्गातीरे मनोरमे ।

वसामि तत्र सुभग भायापुत्रसमन्वितः ॥ ४२ ॥
दरिद्रो ऽहं महापापी क्षेत्रधान्यविवर्जितः ।
पुनर्यास्यामि भवनमार्जयित्वा धनादिकम् ॥ ४३ ॥
इति निश्चित्य मनसा गतो ऽहं तव संनिधिम् ।
अकिंचनो नरो लोके मृत एव न संशयः ॥ ४४ ॥
अकिंचनस्य यज्जन्म अकिंचनमिदं वयः ।
अकिंचनमिदं रूपमकिंचनमिदं वचः ।
तत्सर्व निष्फलं याति विपिनस्थेव चन्द्रिका ॥ ४५ ॥
दारिद्यपीडया नित्यं पत्नीपुत्रैर्विशेषतः ।
दुःखितो ऽहं दिवाराचमरण्यं गतवानिह ॥ ४६ ॥
मां पाहि पक्षिन्भद्रं ते धनं दत्त्वा दया यदि ॥ ४७ ॥
इति तद्वचनं श्रुत्वा चिन्तयामास चेतसा ।
पुनर्बभाषे तं विप्रं शृणु मे परमं वचः ॥ ४८ ॥

41 b LB

42a LB

40a 1. दन्नं । 40c L वद्गृहं ।

40 d B ह्यर्ध । द्विजं । 41d_L नामिकं । 41e B किमागमनं तत्र । om. ब्राह्मणः । K नाटकाख्ये । 42 b B मनोहरे ।

42 c LB सुभगा। 42d B भायातच. । 45a B यजन्म ।

45 b_B ह्यकिंचन । 45ed om. L. 45 c KL विफलं । 45f L विपिनस्येव । दारिद्र । B दरिद्र । 46 b K पुत्ररिहागतः । L पुत्रै विशेषितः । B °पुत्रविशेषतः । 46 d K शरण्यं । L मरणं । 474 LB पक्षि । 48 c L बभाषितं विप्रं । 48 d B om. मे।

इतस्त्रियोजनं विप्र तवास्ते मत्सखा सुखी ।
राक्षसः कोटिको नाम सर्वसंपत्समन्वितः ॥ ४९ ॥
आगतं त्वामवेक्ष्याथ मां यथा पूजयिष्यति ।
धनं ददाति बहुधा यत्ते मनसि वर्तते ॥ ५० ॥
तेन संभाषणं कुर्वन्पक्षमात्रं तदा वस ।
पक्षान्ते पद्धनं धृत्वा पुनर्यास्यसि मगृहम् ॥ ५१ ॥
इत्युक्त्वा तालजङ्घो ऽसौ पुनर्वृक्षाग्रमास्थितः ।
ततः प्रभाते विमले ब्राह्मणो हर्षमाप्तवान् ॥ ५२ ॥
गमनाय मतिं चक्रे यत्रास्ते तत्र राक्षसः ।
मार्गमध्ये तदागच्छन्ब्राह्मणो ऽयं भयातुरः ॥ ५३ ॥
दरिद्रस्यैव मे साधु मरणं जन्मनो वरम् ।
इति चिन्तयमानो ऽपि प्रपेदे तत्पुरं तदा ॥ ५४ ॥
राक्षसो ऽसौ तदा श्रुत्वा सखायं तालजङ्घवत् ।
प्रत्युज्जगाम सहसा सभृत्यबलवाहनः ॥ ५५ ॥
अर्घ्यपाद्यादिकं दत्त्वा ववन्दे पितृवत्तदा ।
कच्चित्ते कुशलं ब्रह्मन तालजङ्घः कुशल्यपि ॥ ५६ ॥
इत आगच्छ भद्रं ते मत्पुरं प्रविवेश्यताम् ।
तच्छ्रुत्वा वचनं तस्य जगाम सह तत्पुरम ॥ ५७ ॥

49 ab L इतिस्त्रीयोजनं विप्रस्तत्रास्ते मत्सखः । K मत्सखस्सुखी । B मत्सखाः । 49 c K कटको । L खगको । 50 a K त्वामवेक्ष्याद्य । 50 b B पूजयिष्यसि । 50c L दत्वाति । 51a L एवं सांभाषणं । 51 b K तथा । वसा । 51d L तद्धनं statt मगृहम् ।

53 a B गतिं। 53 d LB राक्षसो statt ब्राह्मणो । 54a L दरिद्रस्य हि मे । B दरिद्रस्य च मे । 54 b B मरणों। 55a L राक्षसोदौ । B राक्षसः च । 55 b B सचयं ताल । 55 d B °बलवान् तदा ।

56 B कृत्वा । 56 c L कश्चित्ते। 56 d L कुशल्ययी।

57a L इत्यागच्छ । 57 b_L प्रविविश्यतां । 57c B तेन statt तस्य । 57 d K सहसा पुरं ।