ภาพหน้าหนังสือ
PDF
ePub

diligis, terra dedit fructum suum. Quæ terra? Utique illa de qua dictum est, Benedixisti, Domine, terram tuam (Psal. LXXXIV, 2). Nam nisi terram tuam benedixisset Deus, produxisset tibi et aliis non fructum, sed spinas et tribulos. Hic est fructus terræ tuæ, quando non benedixit Deus: sed cum benedixit, profers fructum, charitatem. Cum ergo non diligis, sterilis es; babes forsan folia, sed fructibus vacua: quia arboris tuæ fructus, charitas. Ecce positus es ut fructum afferas: quis te posuit? Putas tu te ipsum, an is qui dixit, Posui vos ut fructum afferatis (Joan. xv, 16)? Si a te ipso positus esses; aut non fructum ferres, aut si ferres, agrestem, nullius saporis, a nemine colligendum, nec in horreo patrisfamilias reponendum. Vide ergo ut cum te posuerit paterfamilias ut fructum afferas, et a te repoposcerit, ipsi reddas. Reddes utique suum, non tuum suum ad quem te posuit, charitatem; tuum, ad quem te posuisti, malum; quia arbor quam non planiavit Pater, eradicabitur (Matth. xv, 13). Quare eradicabitur? Quia a se ipsa, non a patrefamilias.

Dei agricultura es; non tua, non aliorum. Neque arbor se ipsam plantat, neque se ipsam excolit. Sane et Paulus plantat, et Apollo rigat sed et quod Panlus plantat nihil est, et quod Apollo rigat nihil est; sed Deus dat incrementum (1 Cor. 1, 7); postquam suo nomine plantavit Paulus, aut cum ipso. Sed qui agricola est, idem et vitis: agricola, ut plantet, ut inserat. Cui inserat? Utique alienæ arbori? Minime; sibi ipsi ut viti veræ, ut sis et ipse palmes. Jam si palmes fueris, quis tibi fructum dabit, nisi vitis illa cujus es palmes? Avelle palmitem a vite, quid fiet? Marcescel, steriliscet, morietur: amplius dico, comburetur. Fratres, vos estis palmites: quamdiu viti adhæseritis, fructum dabitis. Excidatis semel : quid de vobis fiet, et quid vobis ultra exspectandum manebit, quam in ignem projici? Charitas vitis, charitas palmes. Vitales succos infundit vitis palmiti; et ideo jure de palmite fructus reposcit. Quales? Charitatis. Charitas dedit, charitas reposcit, redde charitatem; charitatem viti cujus es palmes, charitatem proximo cum quo es palmes. Ama Deum, ama proximum. Frustra dico, Ama Deuin, ama proximum; nam si Deum diligis, proximum diligis; nec enim potes diligere Deum, quin diligas proximum. Et sic diligendo

Deum, non tantum proximum diligis, sed te ipsum. Sed si non diligis Deum, neque proximum diligis, neque te ipsum. Nam quomodo potes amare sine amore? Et cujus est amor, nisi boni? Et quid est bonum, nisi Deus, qui et ipse mandat ut diligamus invicem Quid Deus mandat? Ut diligatis. Quid mundus? Ut non diligatis neque enim diligit, qui, quæ mundus mandat ut diligat, diligit. Manete in dilectione mea (Joan. xv, 9): non dixit, in dilectione mundi. Nescit mundus amare; artifex est odii. Si mundus vos odit, scitote quia priorem me odio habuit (Ibid. 18).

Sed quid audio, fratres? Nolite diligere mundum (I Joan. 1, 15). Agnosco vocem, vox est dilecti et diligentis. Estne ergo discipulus supra magistrum? Magister dicit, Ilæc mando vobis, ut diligatis (Joan. xv, 12). Discipulus dicit, Nolite diligere. Utraque tamen vox veritatis, utraque vox ad amorem incitantis. Et quando Magister mandat ut diligamus, mandat etiam ut non diligamus: diligamus invicem, palmes palmitem; non diligamus sancti profana, christiani sæculum. Et quando discipulus ait, Nolite diligere, imperat ut amemus; nam si odio mundum habuerimus, Deum diligimus. Ille affirmat, Diligite; ille negat, Nolite diligere: nec tamen aliter nec plus imperat ille, quam iste. Diligis? Odio habes mundum. Ódisti mundum? Deum diligis. In utroque charitas, in amando, ut odio habeas; in non amiando, ut diligas. Qui odit animam suam, amat. Qui amat, odit. Impletur quod dixit propheta, Odium pro dilectione (Psal. cvm1, 5), non utique eo sensu quo dixit Propheta; nam i pendebat dilectionem, rependebant odium sed odium pro dilectione, hoc est cum mundum oderis, rependetur tibi pro hoc odio dilectio Dei; cum Deum dilexeris, rependetur tibi pro hac dilectione odium mundi. Ergo diligite, fratres, et non diligite. Diligite Magistri, Non diligite Discipuli, hoc est apud utrumque, Amate. Non poterat palmes discipulus aliud dicere, quam vitis Magister. Veritas ubique; et in vite et in palmite. Nam vera vitis, quid aliud nisi veraces palmites profert? Et hæc in utroque veritas, semper erit charitas : quia Deus est charitas, et Deus est veritas, et qui in Deo est, in veritate manet; et in veritaté manet, quia charitas Dei in illo est.

TRACTATUS DE ORATIONE ET ELEEMOSYNA.

Urbinati non incognitus, et a Vignierio postmodum ex codice Regio cum nonnullis hiatibus editus fuit, quamvis ipsi finis Augustinum, uti testatur, non ita certo exhiberet. Sed neque initium certius exhibet.

Stipem pauperibus ultro largiri. Misericordia ipsa orat. Misericordiæ nullus terminus. Misericordiæ sit comes oratio. Orationis laus.

Felix ille qi intelligit super egenum et pauperem ; in die mala liberabit eum Dominus ( Psal. XL, 2). Intelligere ergo debemus super egenum et pauperem : est autem intelligere super egenum et pauperem, ut rogari a talibus non exspectemus. Nec enim illa misericordia deputanda est, que clamoribus extorquetur, nec ille mercedem operis sui percipit, qui diu se patitur deprecari: quoniam non fecit mandatum ' Dei, sed precibus præstitit, misericordiam suam lacrymis vendidit. Qui intelligit autem, ultro largitur, et signato magis silentio decelat, ne opus suum quod occultum esse desiderat, ipsa vox pauperis Frodat, sicut in Evangelio scriptum est : Cum facis 'eemosynam, noli tuba canere ante le, sicut hypocritæ faciunt in synagogis et in vicis, ut videantur ab hominibus. Amen dico vobis, receperunt mercedem suam. Tu autem cum facis eleemosynam, nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua: sed sit eleemosyna tua in absconso; el qui videt, tibi reddet (Matth. vi, 2-4). Et

[ocr errors][merged small]

per Salomonem loquitur Dominus dicens, Conclude eleemosynam tuam in corde pauperis, et ipsa pro le orabit ab omni malo (Eccli. xxix, 15). Primo occultam esse voluit, quam concludi jussit in corde. Nam cum ipse sit scrutator renis et cordis, utique sibi tantum voluit reservari, quidquid penetralibus pectoris delegavit. Deinde quanta ejus officia essent ostendit, cum pro nobis jam non pauperem dicit, sed ipsam misericordiam rogaturam: pauperem enim et dormitare posse in precibus, et occupatum malis actibus aliquando cessare. Misericordia autem laborans semper et vigilans tantum efficacia obtinet, ut auctorem suum sine præmio esse non patiatur. Quantum vero, et quam necessarium... temporum thesauris a facultatibus nostris manifesta

rent.

[ocr errors]

Itaque panis cœlestis quo pascitur anima nostra, si quando ad eam perveniatur, ut eo saginemur, unde modo vix micas colligimus, ne in ista famelica eremo pereamus. Quoniodo ergo perveniatur ad saginam hujus panis, de quo Dominus ait, Panem hunc qui manducaverit non esuriet et potum quem dedero qui biberit, non sitiet in æternum (Joan. iv, 13), saginam quamdam promittens et satietatem sine (Trente-neuf.)

fastidio? Quomodo ergo perveniamus ad hanc satietatem panis longe ab ea satietate in hac fame positi, consilio opus est: quod consilium si neglexerimus, ad panem illum sine causa pulsamus. Imo vero con silium hoc quod dicturus sum, vel potius commendaturus sum, non enim a me dicam quod vobiscum didici consilium ergo hoc quod dicturus sum, quisquis contempserit, omnino non pulsat. Hoc enim consilium sequi et agere, est pulsare. Quid enim ? Putatis, fratres, quia vere quasi corporaliter habet Deus quamdam jauuam duram quam clandit contra homines? et ideo nobis dixit pulsare, ut veniamus et tundamus ostium, quousque pulsando perveniamus ad aures patrisfamilias in secreto quodam constituti, et jubeat nobis aperire, dicendo, Quis est qui pulsat? quis est qui auribus meis tædiuin facit ? Date illi quod petit, recedat hine. Non ita est, verumtamen est aliquid simile. Certe quando pulsas ad aliquem, manibus agis. Est quod agas manibus quando pulsas ad Dominum. Prorsus manibus agis, manibus pulsas. Si ergo non egeris, non dico, Frustra pulsas; sed dico, Non pulsas: ideo non mercberis, ideo non accipies, quia nou pulsas. Quando, inquis, vis ut pulsem? ecce quotidie rogo. Bene facis, rogare optime facis. Nam et hoc dictum est: Petite, et dabitur vobis; quærite, et invenietis; pulsate, el aperietur vobis (Luc. x1, 9). Omnia dicta sunt; pete, quære, pulsa. Petis orando, quæris disputando, pulsas erogando. Non ergo quiescat manus. Apostolus cum de eleemosynis plebem moneret, Consilium, inquit, in hoc do: hoc enim vobis prodest, quod non facere, sed et velle cœpistis ab anno priore (I Cor. viu, 10). Et Daniel, prospicit Spiritus sanctus Nam si divitias nostras pauperum cordibus commendemus,... quando eas postmodum aut for appetat, aut prædo vastet, aut tinea comedat, aut rubigo corrumpat aut quod perniciosum injustum tempus assumei? Sed quid? Tunc opes nostræ ad Dominum transeunt, atque occupant cœlum si pauperibus tribuentes, cœlestia mandaia servemus.

...

Huic ergo operi, fratres, totis viribus insistendum est. Hæc Domino voluntas sine vocatione aliqua semper ubique complenda est. Sola misericordia tantummodo est ab excessibus liberata. Dum omnia odiosa sunt cum transcenderint modum, sola misericordia terminum non habet. Ipsa tantum est cujus nimietas placeat, cujus oblectet enormitas, cujus laudabilis possit es-e profusio. Sola itaque misericordia est, quæ quanto ad majora processerit, tanto ampliorem et sibi laudem et in Domino tribuit charitatem. Hanc ficri jugiter ipsc Dominus hortatur;

Urbinas, hic addtur, incrementa.

1

nec in Evangélio Christus tacet, nec per Prophetas Spiritus sanctus cessavit. Loquitur per Isaiam Dominus et Pater Omnipotens Deus, qui que munera misericordibus præparentur, ostendit: Frange esu · rienti panem tuum, et egenum sine tecto induc in domum tuam : si videris nudum, vesti, et domesticos seminis tui non despicies. Tunc erumpet temporaneum lumen tuum, et lux cito orietur. Et præibit ante te justitia, et claritas Dei circumdabit te. Tunc exclamabis, et Dominus exaudiet te. Cum adhuc loqueris, dicet, Ecce adsum (Isai. Lvm, 7-9) Satis evidenter, fratres, quod apud Tobiam jamdudum docui, Isai testimonio comprobatum est, adjungenda esse_orationi eleemosynam, sociandumque jejunium. Tunc, inquit, exclamabis, et Deus exaudiet te; tibique in oratione clamanti, dum adhuc loqueris dicet, Ecce adsum. Si misericordiam, inquit, impenderis, cito eam cum rogare inceperis, impetrabis: præveniet Dominus tuas voces, et præcurrentibus meritis tuis accipies omnia.

Quid enim est oratione præclarius ? quid vitæ nostræ utilius? quid in tota nostra religione sublimius? Oratio est quæ nos Christianos provocat; oratio est qua cum Deo loquimur, qua patrem dicimus, qua universa desideria nostra in conspectu majestatis ejus effundimus. Oratio est que coelos penetrat, nubes transit, Dei aures attingit. Hec in Ecclesia universis gradibus necessaria est. Hec catechumenis spiritum, fidelibus præsidium, pœnitentibus solatium præstat. Hæc justos continet, sublevat peccatores ; per hanc etiam qui stant non cadunt, et qui elisi sunt eriguntur. Hac utitur atas, sexus, hac conditio omnis et dignitas. Hæc magna serval, hæc tutat et minima. Per hanc divites tuti sunt, per hanc pauperes non deficiunt. Hæc ex illorum abundantia excubat, haec ut ab ipsis penuria repellatur exorat. In hac gubernamur in prosperis, per hanc fiduciam gerimus in adversis. Haec nobis in gaudiis jucunda est; hæc in luctibus suavis. Per hane lætitiam percipimus, per hanc tristitiam declinamas. Huic autem nostri pondus et tardium, votiva omnia commendamus. Ilanc quasi fidelem sequestramus, quasi idoneam et tutissimam navim universorum desideriorum nostrorum mercibus oneramus, quæ ad omnipotente:n Dominum, expansis manibus, fusisque precibus prospero felicique cursu perveniat. Per hanc omnia timoris Domini ornamenta percipimus. Per hanc quidquid fides inchoat, spiritus mundat, charitas decorat, assidua deprecatione servamus. Per hanc castitate tuemur, continentia virtuteque gubernamur. Per hanc pro Christo corporis vincula sustinemus : per bane postremo beata martyria consummamus. Amen.

SERMO DE GENERALITATE ELEEMOSYNARUM.
Editus a Sirmundo in Appendice post Augustinianos quadraginta.

Stipem peccatoribus Manichær negant, el quare. Ti-
ment ali ne peccatoribus largiendo Deum offendant.
Omnibus eroganda est. Justi præponendi. Nec de-
spiciendi inimici. Non quia peccatores, sed quia ho-
mines. Peccatoribus stipem non negavit Christus.
Sunt qui existimant eleemosynas justis tantum-
modo esse præbendas; peccatoribus autem nihil ejus-
modi dari oportere. In hoc errore primun sacrilegii
locum Manichæi tenent, qui credunt in quocumque
eibo Dei miembra permixta et colligata detineri :
quihus, censent esse parcendum, ne a peccatoribus
polluantur et podis miserioribus implicentur. Hæc
insania minus digne fortasso refellitur, quam sano-
rum omnium sensus offendit, si tantummodo propo-
natur. Nonnulli autem nihil tale sentientes, ideo pec-
catores putant non esse pasce::dos, ne contra Domi-

num conemur, cujus in eis indignatio declaratur : tanquam ex hoc etiam nobis possit irasci, quia eis volumus subvenire, quos vult ipse punire. Adhibeut et testimonia Scripturarum sanctarum, ubi legimus, Da misericordiam, et ne suscipias peccatorem, et impiis et peccatoribus redde vindictam. Beue fac humili, et ne dederis impio; quoniam et Altissimus odio habet peccatores, et impiis reddet vindictam (Eccli. x11, 4, 6, 7). Hæc verba quemadmodum accipienda sint non intelligentes, detestabili crudelitate induuntur. Unde nos opertet de hac re, patres, vestram alloqui Cha ritatem ne cogitat one perversa cum divina voluntate non consentiatis.

Omnibus esse impertiendam misericordiam docet apostolus Paulus apertissime dicens: Infatigabiles, inquit, cum tempus habemus, operemur bonum ad

omnes, maxime autem ad domesticos fidei (Galat. vi, 10). Unde revera satis apparet, in hujusmodi operibus justos esse præponendos. Quos enim alios intelligamus domesticos fidei, cum alibi aperte sit positum, Justus ex fide vivit (Hebr. x, 38)? Non tamen aliis hominibus, etiam peccatoribus, misericordiæ clandenda sunt viscera, nec si etiam adversum-nos hostilem animun gerant: ipso nostro Salvatore dicente ac monente, Diligite inimicos vestros, benefacite his qui ederunt vos (Matth. v, 44). Neque hoc in libris veteribus tacitum est. Ibi enim legitur, Si esurierit inimicus tuus, ciba illum; si sitit, potum da illi (Prov. xxv, 21). Quo etiam in Novo et Apostolus usus est (Rom. xi, 20).

Nec idco tamen falsa sunt quæ supra posuimus; quia et ipsa divina præcepta sunt, Da misericordiam, et ne suscipias peccatorem. Illa enim ob hoc dicta sunt, ne cuiquain peccatori propterea bene facias, quia peccator est: ut bene quid facias ei qui te odit, non quia peccator est, sed quia homo est. Ita utrumque præceptum tenebis, nec ad judicandum remissus, nec ad subveniendum inhumanus. Omnis enim qui recte arguit peccatorem, quid aliud quam non vult eum esse peccatorem? Odit ergo homo quod et Deus odit: ut perimatur quod homo fecit, et liberetur quod Deus fecit. Peccatum quippe homo fecit, ipsum et hominem Deus. Et duo ista nomina cum dicimus, Homo peccator, non utique frustra dicuntur. Quia peccator est, corripe; quia homo est, miserere. Nec omnino liberabis hominem, nisi eum persecutus fueris peccatorem. Huic officio omnis invigilat disciplina, sicut cuique regenti apta et accommodata est; non solum episcopo regenti plebem suam, sed etiam pauperi regenti domum suam, marito regenti conjugem suam, patri regenti prolem suam, judici regenti provinciam suam, regi regenti gentem suam omnes hi cum boni sunt, eis quos regunt bene utique volunt. Et servi juxta impertitam ab universorum Domino potestatem, qui etiam regentes regit, dant operam, ut illi quos

regunt, et conserventur homines, et pereant peccatores. Ita impleut quod scriptum est, Da miscricordiam, et ne suscipias peccatorem: ne hoc in illo salvum, quod peccator est, velint. Et impiis et peccatoribus redde vindictam : et in hoc ipsum, quod impii et peccatores sunt, deleatur in eis. Bene fac humili, propter hoc quod humilis est; et ne dederis impio, propter hoc quod impius est: quia ob hoc Altissimus odit peccatores, el impiis reddet vindictam (Eccli. xII, 4 6). Qui tamen, quia non solum peccatores et impii, verum etiam et homines sunt, facit oriri solem suum super bonos el malos, et pluit super justos et injustos (Matth. v, 45). Ita nulli hominum claudenda misericordia nulli peccatori peccata impunita relaxanda

sunt.

[ocr errors]

Hinc itaque maxime intelligendum est, quoniam non sit contemnenda eleemosyna, que quibusque pauperibus jure humanitatis impenditur; quandoquidem Dominus sublevabat indigentiam pauperum etiam ex iis loculis, quos ex opibus implebat aliorum. Quod si forte quis dixerit, nec illos debiles et mendicos, quos Dominus jussit potius imitari, nec illos quibus solebat de loculis erogare, peccatores fuisse; ideo non esse consequens, ut propter hæc evangelica testimonia, etiam peccatores a misericordibus suscipi vel pasci jubeantur: illud attendat quod jam superius memoravi, quia utique peccatores et maxime scelerati sunt, qui oderunt et persequuntur Ecclesiam de quibus tamen dictum est, Bene facile his, qui oderunt vos (lb.,44). Et hoc exemplo Dei Patris astruitur, qui facit solem suum oriri super bonos et malos, et pluit super justos et injustos. Non ergo suscipiamus peccatores propter quod sunt peccatores; sed tamen eos ipsos, quia et homines sunt, humana consideratione tractemus. Persequamur in eis propriam iniquitatem; misereamur communem condi ionem : et sic infatigabiles, cum tempus habemus, operemur bonum ad omnes, maxime autem ad domesti, os fidei.

TRACTATUS

DE DUODECIM LAPIDIBUS, De quibus apoC. CAP. XXI, 19, 20.

Sitne Amati episcopi et Casinensis monachi, cujus inter opera Petrus diaconus recenset tractatum de duodecim Lapidibus, nebis non liquet. Certe cum expositione Bedæ in cumdem Apocalypsis locum maxime

consentit

Jaspis, qui primus in ordine ponitur, viridis est coloris, et significat Christum, qui est resurrectio vel refectio sanctarum animarum; sive electos, quorum fides nunquam marcescit. Sapphirus, qui secundus in ordine ponitur, aerei coloris, sanctos significat, qui adhuc in terra positi cœlestia mente petunt, et cuncta terrena despiciunt, quasi non sint in terra. Isti vero possunt dicere cum Apostolo, Nostra conversatio in coelis est (Philipp. I, 20) Chalcedonius, qui tertius in ordine ponitur, adeo fortissimæ naturæ est, ut sculpentium argumentis resistat, speciemque habens pallentis lucerne, significat fortes inter adversa aliis exemplum fortitudinis præbentes, et sine ostentatione lumen scientiae portantes. Smaragdus adeo est viridis, ut aerem etiam circumfusum viridem reddat. Cujus multa sunt genera. Sed pretiosissimi in deserto Scythia reperiuntur, quos gryphes, ex parte leones et ex parte aquila, custodientes hominibus auferunt, cum quibus Arimaspi homines unum oculum habentes bella gerunt, ipsosque eis auferunt. Sic et Christus æternæ pascua refectionis suis daturus, in cordibus a terrenis curis remotis habitat, quem gryphes, id est, maligni spiritus tollere nituntur fidelibus, sed electi oculum mentis possidentes, cum gryphibus pugnant, sibique hunc pretiosum lapidem

vindicant. Sardonius ex sardio et onyce componitur, primum colorem habens nigrum, medium candidum, supernum rubeum, ostendit eos, qui licet despecti videantur, splendore tamen fidei irradiantur, et charitatis igne semper rubescunt. Sardius terræ rubræ speciem habens, significat sanctos, qui quamvis sublimes sint meritis, tamen humanam fragilitatem considerantes, se esse filios Ada recognoscunt, qui rubra terra dicitur. Bene autem sexto loco ponitur, sicut ille sexto die factus est. Chrysolithus quasi aurum refulgens et quasi scintillas ex se mittens, significat eos, qui luce supernæ sapientia: resplendent, suasque virtutes cum verbo pradicationis velut scintillas in proximos effundunt. Beryllus viridis et pallidus desi gnat sanctos, contemplatione Dei virides, sed fraterna administrationis actione quasi pallentes. Topazius omnium lapidum colorem habens significat sanctos omnibus refertos virtutibus. Chrysoprasus aureus et viridis designat sapientes resplendentes fide. Hyacinthus similis aquæ radio solis perfus, designat sanctos sapientia repletos, perfusos radio veri solis. Amethystus in suo purpureo colore cœlestem, in violaceo colore humilitatem cum bonæ operationis odore, in roseo charitatem sanctorum significat.

MISCELLANEÆ SENTENTIÆ, INCERTI AUCTORIS.

Simplicem esse et prudentem. Fur et latro. Pericula ubique. Principes. Peccati gradus. Lectio obscura. Fornicaria et adultera. Senectus. Corpus infirmum. Veritas. Scriptura. Judicia in porta. Corripientis odium. Sæculi fugacitas. Tristitia quæ vetita. Judicium et misericordiam facere. Sæculi perversitas. Amicus. Anima Jerusalem. Deo oblata. Cor unde aufertur. Leo. Naturale cujusque colloquium.

Præcipit Dominus in Evangelio ut simus simplices quasi columbae, et astuti quasi serpentes (Matth. x, 16): ut imitantes simplicitatem columbarum, et astutiam serpentis, nec aliis nocere possimus, nec ab aliis patiamur insidias, sed simplicitate et prudentia habeamus hominem temperatum; quia prudentia absque bonitate malitia est, et simplicitas absque ra. tione stultitia nominatur. Aves cæteræ pullos suos etiam cum periculo vitæ suæ protegere festinant; et cum ad nidum suum, accipitrem, colubrum, corvum, sive cornicem accedere viderint, huc illucque volitant, et eos morsu et unguibus lacerant, et dolorem parentis querula voce testantur: sola columba ablatos pullos non dolet, non queritur.

Differentia inter fures et latrones. Fures insidiantur, et occulta traude decipiunt : latrones audacter aliena diripiunt.

Qui sæpe navigat, aliquando patitur tempestatem. Qui viam frequenter ingreditur, aut sustinet latronum impetus, aut certe metuit. Omnique in arte tam gloria quam obtrectatio secundis adversisque ventis oritur, dum aut amici plus merito laudant, aut inimici plus justo detrahunt.

Idcirco Deus principes dedit, ut populum corrigerent delinquentem, et ad rectum iter retraherent delinquentem.

Primum peccatum est cogitasse que mala sunt; secundum, cogitationibus acquievisse perversis; tertium, quod mente decreveris, opere complesse ; quar. tum, post peccatum non agere pœnitentiam, sed in suo sibi complacere delicto.

Rubigo autem proprie descendere dicitur in rore nocturno, latentia in spicis frumenta maculare colore aninii, vel Senopidi se congruere. Ignosce (a).

Obscuritas lectionis nascitur tribus modis: aut rerum difficultate, aut magistri imperitia, aut nimia tarditate di centis.

Fornicaria est, quæ cum pluribus copulatur; adultera, quae unum virum deserens, alteri jungitur. Legimus enim Achab regem Israel tantis fluxisse deliciis, ut domum sibi eburncam fecerit (III Reg. xx, 39).

Senectus multa secum et bona affert et mala: bona, quia uos ab impotentissimis dominis liberat voluptatibus, quia imponit modum, libidinis frangit impetus, auget sapientiam, dat maturiora consilia; et, frigescente corpore, dormit cum perpetua virginitate Sunamitis luxuriam contemnens (ld. 1, 4).

Legi in quadam controversia: Imbecillitas corporis, animae quoque vires secum trahit.

Una enim veritate surgente, multa mendacia destruuntur. Debemus enim Scripturam sanctam primum secundum 1.tteram intelligere, facientes in ethica quæcumque præcepta sunt; secundo juxta allegoriam, id est, intelligentiam spiritualem; tertio secundum futurorum beatitudinem.

In porta autem civitatis juxta veterem morem Judaici populi fuisse judicia (Deut. xvu et ), et sæpe legimus, et crebro interpretati sumus: ut nec agricola ad causam veniens, frequentia civitatis et novo

Aliquid hic deesse vel superesse videtur. Quid enim commune est adulteram mulierem inter et turrem eburneam quam sibi rex Achab fecisse dicitur? M. (a) Locus corruptus

terreretur aspectu; nec urbis habitator longe ab urbe properaret, et subvectionem quæreret jumentorum. Grande peccatum est odisse corripientem: maxime si te non odio sed amore corripiat, si solus ad solum, si assumpto fratre altero, si postea præsente Ecclesia; ut non studio detrahendi, sed emendationis tuæ, videatur crimen ingerere.

Res enim sæculi, et omnia corpora per momenta fluunt. Nihil est fugacius sæculo, rebusque sæculi, quas dum tenemus, ami timus et per infantiam, pueritiam, juventutem, virilem et ingravescentem ætatem, annosque ultimos senectutis mulamur et currimus, et nescientes ad mortis terminos pervenimus. Præcipitur Ecclesiæ, ut non habeat tristitiam et sollicitudinem super rebus sæculi et damnis quæ in hoc mundo evenire consueverunt, et dicitur habitatoribus ejus : O vos qui estis in Ecclesia Domini, semper gaudete; et quidquid vobis acciderit, de Dei judiciis gratulamini. Nec hoc dico, quod flere non debeatis; beati quippe flentes, quoniam ipsi ridebunt (Luc. vi, 21): sed illud admoneo, ne in his ploretis, quv sarculi sunt. Si quis mortuus fuerit propinquorum, si substantiam fiscus invaserit, si corpus vel podagra vel alius quilibet morbus invaserit, nolite flere, nolite fundere lacrymas: nec consideretis præsentia, sed futura quin potius illud cavese, ne insultetis cadentibus, et alienam ruinam vestram ædificationem putetis.

:

Quærit a nobis Dominus, et quasi necessariam habens nostram salutem, poscit accipere quod danti prosit, ut faciamus judicium, id est, nihil absque consilio et ratione faciamus, et ante mens judicet quid factura sit, et postea opere compleatur, et diligamus misericordiam, et non quasi ex necessitate aut compulsi misericordes simus.

Periit sanctus de terra, et rectus in hominibus non est ubique insidiæ, ubique fraudulentia. Innoxius sanguis effunditur, pro avaritia et libidine germanitas ignoratur et non solum faciunt, sed defendunt quoque mala, et nominibus commutatis bonum dicunt esse quod malum est. Ipsi principes, non ab offerentibus accipiunt munera, sed cogunt dare subjectos, et postulant et judex in reddendo est sic alium judicans, quomodo ipse ab alio judicatur; ut præstent sceleribus suis mutuum favorem, et in alterius crimine se defendant.

Si habes amicum, in tentatione posside cum. Legi in cujusdam controversia: Amicus diu quæritur, vix invenitur, difficile servatur.

qua

Videtur mihi omnis anima Jerusalem, in ædificatum fuit templum Domini et visio pacis, et notitia Scripturarum et postea superata peccatis, ducta est in captivitatem, tormentisque tradita, dicere contra Babylonem, id est, confusionem hujus mundi, et adversum contrariam fortitudinem quæ huic mundo præsidet, Noli insultare mihi, inimica mea, quia cecidi et resurgam Dominus enim allevat elisos (Psal. CXLV, 8), et loquitur per prophetam, Numquid qui cadit, non resurget (Id. xL, 9), ct, Nolo mortem peccatoris, sed ut convertatur et vivat (Ezech. xxxm, 14). Dominus non ea que offeruntur, sed voluntatem recipit offerentium. De mercede meretricis Deus vota non suscipit.

Gravis pœna est, quando in tempore messis et vindemir, sperate fruges auferuntur et vinum, et quodam modo tenentis tolluntur e manibus.

Non est culpandas, qui meretricem convertit ad pudicitiam; sed potius laudandus, quod ex mala hunam fecerit.

1 Forte, jure dicendo.

Non qui bonus permanet, ipse polluitur, si societur malo; sed qui malus est, in bonum vertitur, si bona exempla sectetur.

Fornicatio, ut vinum et ebrietas, aufert cor. Sicut enim vinum et ebrietas eum qui biberit mentis suæ impotem facit; ita fornicatio ac voluptas pervertit sensum, animumque debilitat, et de rationabili homine brutum efficit animal, ut ganeas et lupanaria et libidinum lustra sectetur. Qui amatur a Domino, corripitur (Prov. 11, 12); qui negligitur, suis peccatis dimittitur.

Natura leonum esse dicitur, ut, cum infremuerint et rugierint, omnia animantia contremiscant, ut fixo gradu se movere non possint; tantus pavor est, tanta fortitudo.

Naturale est, ut omnes artifices suæ artis loquantur exemplis, et unusquisque in quo studio trivit atatem, illius similitudines proferat: verbi gratia, qui nauta est et gubernator, tristitiam suam comparat tempestati, dauraum naufragium vocat, inimicos suos ventos appellat contrarios; rursum prosperitatem et lætitiam, auram placidissimam et secundos nominat ventos, tranquilla maria et æquora campis similia. E regione, miles quidquid dixerit, scutum, gladium, loricam, galeam, lanceam, arcum et sagittas, mortem, vulnus et victoriam sonat.

Pestilente flagellato, non solum sapiens, sed etiam stultus prudentior fiet (Prov. xix, 25'; xxi, 11).

ADMONITIO

IN SERMONES AD FRATRES IN EREMO.

In ea Sermonum collectione duo erant vere Augustiniani, qui nimirum de Communi vita clericorum appellantur, locum in superiore tomo suum tenentes, ordine 355 et 356. Reliquos fere omnes subdititios el Augustino indignos haberi ac dici patiemur ab eruditis. Inter eos Baronius, ad annum Christi 382: Auctor, ait, illorum sermonum non nisi impostor dicendus, cum multorum mendaciorum sanctissimum ac doctissimum virum constituerit assertorem. Et ad annum 385: Frigidus ille fictor multa delira, vana et fabulosa sub tanti Patris nomine effutit, portentosa mendacia blaterat, etc. Bellarminus, lib. de Scriptoribus Ecclesiasticis: Sermones, inquit, ad Fratres in eremo videntur magna ex parte conficti. Inter illos multi sunt leves et fabulosi. Phrasis est inepta, impropria, lutulenta, ut mirum sit potuisse ejusmodi sermones S. Augustino ab aliquo vire prudente tribui. Lovanienses Theologi censura in eosdem sermones præfixa: Satis constat sub D. Augustini nomine a quodam semilatino exercitii causa conscriptos esse. Aliquando intermiscet verba Augustini, Cæsarii, Gregorii. Martinus Lypsius ex phrasibus et dictionibus quibusdam suspicatur auctorem fuisse exclamatorem Galloflandrum. Hæc Lovanienses, qui ex Mauburno addunt hos sermones a Conservatore Apostolico Rhegii, anno 1414, damnatos et reprobatos. Erasmus ad Fonsecam Archiep. Tolet. præfatione in Augustinum scribit : In omnibus quæ illi falso sunt inscripta, nihil insulsius aut impudentius Sermonibus ad Eremitas, in quibus nec verba, nec sententiæ, nec pectus, nec omnino quidquam est Augustino dignum. Idem in libro de Ratione concionandi tertio : In his, ait, sermonibus cervisiæ quoque meminit Flandricus, ut suspicor, Augustinus. Omnia miram barbariem crepant, exceptis iis quæ ex aliis auctoribus assuta sunt. Etenim, ut quædam argumenta artifex ille sumpsit e Vita Augustini, ita materiam è variis diversorum auctorum locis, licet indocte et impudenter omnia. Mittimus censuras Pauli Langii in Chronico Citizensi ad annum 1259, Joannis Mauburni in Venatorio Canonici Ordinis, Simonis Verlini in Crisi Augustiniana, et aliorum. Arbitratur Erasmus opus esse alicujus ex Augustinensium Ordine monachi, qui hoc fuco studuerit suum sodalitium orbi commendare, si persuasisset tantum virum ejus instituti fuisse auctorem. Nobis porro tales videntur ii sermones, qui credi potuissent ab aliquo potius Augustinensis Ordinis amulo invidiose ac maligne conficti. Certe quidem viri ex eodem Ordine eruditi eos nunc tandem reprehendunt palam et repudiant. Jacobus Hommei in Collectaneorum libro cui Supplementum Patrum nomen fecit, pag. 645, sententiam de his sermonibus suam dicit in hæc verba : Pauci mihi stilum ingeniumque S. Doctoris exhibent, plures mentiuntur, plurimi offendunt. Lupus Christianus, lib. de Origine Eremitarum S. Aug. cap. 35, ope atque opera omni enititur, ut sermones iidem abjiciantur. Dico itaque, ait, ac constanter assero præfatos istos sermones non esse Augustini, sed esse opus nescio cujus impostoris. Et paulo post : Bonus ergo ille istorum sermonum auctor imitatus est nescio quos nostri sæculi homines, qui conficta miracula, aliaque id gemis falsa ad alicujus reiigiosi Ordinis laudem ac commendationem in vulgus spargere, esse putant fraudes licitas ac pias. Nempe palam esse ait, auctorem fuisse eremitam Augustinensem. Denique iis operosius discussis et multis in sermone 5 obscrvatis erroribus concludit : Constat ergo istorum sermonum auctorem non esse S. Augustinum, sed nescio quem impudentissime mendacem, aut profundissime imperitum. Bernardus Vindingus, theologus item Augustinianus, censura Bellarmini laudata et probata in Critico Augustiniano, hæc inter alia scribit ad sermonem 5 : Qui enim complures alias et æque stultas fabulas de Petro, Juda et Simplicio serm. 28, el de Cyrillo serm. 33, de Æthiopibus acephalis serm. 37, de sepulcro Cæsaris serm. 48, de quadam anima de Egypto exeunte serm. 69, honorifico Augustini nomine comminisci ausus est, non eum merito et hic nequissime mentitum pro certo habeam? etc. Stamppot, ensino7 insemnɔ be gjou

[ocr errors]

Aute annos abhinc circiter trecentos collectionem istam Sermonum (certe a nemine prius laudatam) edidit Augustinensis Ordinis eremita percelebris, Jordanus de Saxonia, qui natus Quindelimburgi, diem oblit Viennæ ad Danubium, anno 1380. Autographum Jordani servant RR. PP. Augustiniani in majori conventu Parisiensi, huc olim transmissum cura ipsius auctoris, qui admonitionem in fronte voluminis scripsit in hæc verba : Quia juxta dictum Sapientis, Ad locum unde exeunt flumina revertuntur, ut iterum fluant : hinc est quod ego frater

« ก่อนหน้าดำเนินการต่อ
 »