XI. Remedium contra secundam tædii causam.
XII. Remedium contra tertiam causam tædii.
XIII. Remedium contra quartam causam fastidii. Audi-
tor vel audiendo vel stando fatigatus, quomodo re-
creandus. Usus audiendi verbum Dei sedendo, in
quibus Ecclesiis receptus.
XIV. Remedium adversus quintam causam tædii. Re-
medium contra sextam causam tædii. Item adversus
causam sextam.

XV. Pro personarum diversitate temperanda oratio.
XVI. Formula orationis catechistæ. Exordium ductum
a laudabili proposito suscipiendæ christianæ religio-
nis, propter futuram requiem. Requies in rebus in-
quietis non quærenda. Non in divitiis, nec in hono-
ribus. Requiem quærentes in oblectamentis carnis
et in spectaculis.

XVII. Reprehenditur qui velit esse christianus pro¡ ter
commodum temporale. Christianus vere est, qui re-
ligionem profitetur propter futuram requiem.
Transit ad narrationem eorum quæ credenda sunt.
Filius Dei cur homo factus.

XVIII. De hominis et rerum aliarum creatione quid
credendum. Homo in ¦ aradiso constitutus. Cur erea-
tus qui præsciebatur peccaturus. Lapsus hominis
et angeli nihil Deo necuit.
XIX. In Ecclesia boni et mali, in fine separandi. Civi-
tates duæ ab initio generis humani. Diluvium et
arca sacramentum. De Abrahamo et Israelitico po-
pulo. Horum dicta et facta, prophetia fuit.
XX. Israelitarum servitus in Agypto, et liberatio via-
que per mare Rubrum. Baj tismus figuratus. Ovis
immolatio passionis Christi figura. Lex scripta digito
Dei. Jerusalem typus civitatis cœlestis.
XXI. Captivitas Babylonica et in ea gesta quid signifi-
cent. Post captivitatem Babylonicam libertas qualis
reddita.

XXII. Ætates mundi sex. Sexta ætas ex adventu Chri-
sti. Christus Novum Testamentum sempiternæ hæ-
reditatis manifestans, terrena contemnere exem-
plo doce. Nativitas ejus, vita et mors.
XXIII. Spiritus sanctus die quinquagesima post re-
surrectionem Christi missus. Judæi prædicatione
Apostolorum conversi, vitæ evangelica studio fla-
grantes. Ecclesiæ apud Gentes per Paulum con-
stitutæ.
XXIV. Ecclesia quasi vitis pullulat, et putatur. Ex iis
quæ videntur impleta, credantur prædicta quæ re-
stant implenda, præsertim judicium futuruni.
XXV. Fides resurrectionis suadetur. Mors perpetua
in tormentis. Vita æterua sanctorum, Cavendum
no tantum a Faganis, Judæis et hæreticis, sed
etiam a malis Christianis. Societas sit cum bonis;
non tamen spes in ipsis ponatur.
XXVI. Initiatio catechumeni, cum expositione signo-
rum. Sermo quandoque brevior adhibendus. Incipit
sermo alius brevior. Pilius Dei immissus, ut a morte
que per Adamum intravit, liberaremur.
XXVI. Prophetias Veteris Testamenti impletas cerni
m Ecclesia. Hinc firmata fides eorum quæ ventura
restant, judicii ultimi et resurrectionís. Cavendæ
tentationes a malis etiam in Ecclesia repertis. Socie-
As eru bonis. Spes omnis in Deo,

321

329

350

352

333

335

336

338

339

541

342

341

316

S. AURELIK AUGUSTINI, HIPPONENSIS EPISCOPI, DE CON-
TINENTIA LIBER UNUS.—Explicat versiculos duos
P's lmi 140: Fone, Domine, custodiam ori meo, et
ostium continentiæ circum labia mea: ne declines
cor meum in verba maligna, ad excusandas excu-
sationes in peccatis. Captoque inde sermonis argu-
mento, docet continentiæ virtutem pro suo offieio
coercendas habere libidines et corporis et animi,
atque universim delectationibus concupiscentiæ,
que delectationi salientiæ adversantur, cohiben-

invigilare. Jubei ne de propriis viribus confida-
mus pugnantes contra concupiscentiam, quæ per
legem quidem cognoscitur, sed non vincitur nisi
per gratiam. Superbos reprehendit excusationes
varias in peccatis afferentes: quo in genere ini-
quiores Manichæos, qui peccatá sua in mali natu-
ram in se ipsis insitain referebant, operosius refel
lit, et locum Apostoli ad Galat. v, 17, Caro enim
concupiscit adversus spiritum, etc., quo demon-
stratas duas boni et mali naturas volebant, perpe-
ram ab iis hæreticis intellectum esse ex apostolo
eodem evincit.

349-350

CAPUT PRIMUM. Continentia a libidine carnis Dei do-
num. Continentia oris et ipsa donum Dei. Os cor-
poris et os cordis.
II. Os cordis, quo consensus tanquam verbum interius
exprimitur. Cordis continentia nomine oris com
mendata a Christo. Continentiam cordis interdum
violari non violato corpore. Continentia cordis re-
tenta non peccari contra continentiam corporis.
III. Continentiæ pugna contra libidines quamdiu su-
mus in hac vita. Pugna interna concupiscentiarum
non experta nisi bellatoribus virtutum. Concu¡ 1-
scentia per legem cognoscitur, nonnisi per gratiam
vincitur. Pugnandum ne peccati concupiscentia re-
gnet. Opera carnis mortificanda.
IV. Ut continentia servari possit, cavenda præsUM-
ptio de propriis viribus. Vivere secundum hominem,
et vivere secundum carnem, idem est.
V. Non fidat de se qui vult peccati concupiscentiam
vincere. Excusatio peccatorum cohibenda per con-
tinentiam. Excusationes in peccatis diverse. Fati
accusatio, fortunæ, diaboli, Dei vero ipsius a Mani-
chæis.

336-357

VI. Contra alios qui, ut se excusent, dicunt placere
Deo peccata. Deus et de malis facit bona. Homo cum
Jotestate peccandi factus, pro præmio accepturus
non posse peccare.

VII. Continentiæ et justitiæ officia |ariter tendunt ad
pacem. Contra Manichæorum insaniam de duabus
naturis inter se confligentibus. Bellum inesse in
homine ex languore per culpam contracto, pacem
sanato languore futuram esse.

Vill. Caro adversus spiritum concupiscit, non quia ini-
mica natura, sed quia vitiata. Carnis concupiscen-
tias ex vitio esse, easque bie minui quidem posse,
non penitus auferri nisi in altera vita. Concupiscen-
tia carnis hic pœna peccati, carne sanata in beatis
non erit.
IX. Carnem natura non esse malam, cum ejus exem-
plo diligendas uxores hortetur Apostolus. Tres co-
julæ insinuatæ ab Apostolo, omnes bonæ, quarum
tertia est carnis et spiritus. Mulieri subjectionis
exemplum a carne cur non datum.

X. Manichæorum hæresis negat fuisse in Christo car-
nem veram. Dicit animas ad Christum, corpora ad
diabolum pertinere, et sexum utrumque esse ex
diabolo.

XI. Carnis et Ecclesiæ comparatio in quibus consistat.
XII. Continentia Manichæorum et aliorum quorumdam,
præsertim hæreticorum, falsa. Continentia item quo-
rundam immunda, ut per magicas artes perveniant
ad uxores alienas.
XIII. Continentia non tantum libidines corporis, sed et
animi cupiditates coercet et regit. Motus animæ
pravi continentia cohibendi, negato consensu et
rejecta vel cogitationis delectatione.

373-374
Ibid.

ostendit: adeoque nuptias, quas clim necessarias
al propagandum Dei populum, per quem Christus
rophetaretur et nasceretur, in usu habere sancti
debuerunt, nunc temporis postquam dictum est,
Qui potest capere, capiut, non amplectendas nisi ab
is qui se continere non valent. Cæterum continen-
Les nostros antiquis illis conjugatis, Abrahamo no-
minatim et Saræ, vix ulla ratione conferri, nedum iis
præferri posse; quippe qui et continentiæ virtutem
in animi habitu tenuerunt nubentes, et obedientiæ
laude, qua tanquam matrice virtutes omnes conti-
nentur, quam maxime excelluerunt.
CAPUT PRIMUM. Prima societas viri et uxoris.

parari demonstrat. Duobus subinde occurrit con.
irariis erroribus: alteri culpantium nu' tías, alteri
eas æquantium virginitati: illorum scilicet į utau-
tium nuptias ex obliquo et tacite damnatas ab Apo-
stolo dicente ad Corinthios, Tribulationem tamen
carnis habebunt hujusmodi; ego autem vobis parco;
istorum vero, quia ad eosdem scribit, Existimo ita-
que hoc bonum esse propter præsentem necessita-
tem; contendentium perpetuam continentiam pro-
Įter sæculi hujus vitam, non propter futuram com-
inendari. Postea Christi virgines humilitatem, qua
tam excellens conservatur earum munus, habere
jubet, atque ad eam quam maxime sectandam mul-
ta et gravi oratione adhortatur.

393-398

CAPUT PRIMUM. Virgines conjugatos sanctos patres non
contemnant.

397

375

375-376

II. Virginis filius et virginum sponsus Christus. Eccle-
sia sicut Maria, et mater et virgo est.
II. Cognatio siritualis cum Christo propinquitati ejus
carnali præponenda.

Ibid.

Ibid.

V. Conjunctio viri et feminæ quandonam sit conuu-
bium, quando non.

376

IV. Virginias Marice voto dicata Deo antequam de con-
cipiendo Christo audisset.

398

VI. De conjugalis debiti exactione ac redditione.
VII. Fœdus nuptiale separatione conjugum non fit irri-
tum. An dimissa adultera liceat alteram ducere.
Uxorem superducere vetitum more Romano.
VIII. Repudii usus qualis apud Gentiles, et qualis a ud
Judæos. Conjugium boum est prorsus, non autem
sola comparatione fornicationis.
IX. Conjugium bonum est non nisi propter aliud ex-
petendum. Conjugio uti debuisse sanctos primis
temporibus nunc præferendam esse continen-
tiam.

377

V. Virginum omnium decus est unius Virginis partus.
Virgines et ipsæ spiritu matres Christi.”

Ibid.

378

VI. Sola Maria corpore ac s¡ iritu simul virgo et mater.
VII. Virginitati nulla fecunditas conjugalis comparan-

399

da.

Ibid.

400

satur.

Ibid.

X. Nec virginitati conferendum conjugium quia virgi-
nes [arit.

401

580

X. Objectio contra continentiam. Nunc ii soli conju-
gari debent, qui se non continent. Nuptias non esse
peccatum. Nuptialis concubitus solus ille est qui fit
causa generandi.

XI. Usus contra naturam exsecrabilior in uxore, quam
in meretrice. Innuptarum amplior sanctitas com-
mendata, noa negata sanctitas nu; tarum.
XII. Nuptas non cogitantes nisi quomodo | laceant Deo

XI. Virgines ideo Laudatæ, quia Deo dicatæ.
XII. Virgines sacræ non corporali, sed spirituali fecun-
ditate Ecclesie nascuntur. Bonum conjugii quam
iaferius bono sanctæ virginitatis.

Ibid.

Ibid.

380-381

382

XIV. Virginitas non præcepto, sed consilio commen-
data ad promerendam singularem gloriam in vita
futura.

402

perraras esse.

383

XV. Consilium datur non nubendi, non præceptum.
XVI. Tribulatio carnis in conjugio, quæ sit.
XVII. In eos qui ab Apostolo damnatas ibi nu; tias ɲu-
tant. Scripturæ aliquod mendacium tribuere quam
perniciosum.

403

Ibid.

404

381

XVIII. Virginitas sic præferatur, ut non nuptiæ da-

mnentur.

Ibid.

383

XIX. Errores duo contrarii de virginitate et conju-
gio.

405

Ibid.

XVII. Nubentes hujus temporis non conferendi nuben-
tibus sanctis primi temporis. Uni viro plures uxo-
res habere aliquando licuit, nunquam uni feminæ
lures viros.

XX. Apostoli dictum, Ego autem robis parco, per¡ c-
ram trahi ad nuptiarum damnationem.
XXI. Virginitatis landem et meritum esse majus, cum
nuptiæ non tanquam malæ devitantur.

Ibid.

406

XXII. Virginitas non propter hanc vitam, sed propter

386

futuram diligenda ostenditur ex Apostolo.

407

XVIII. Sacramentum nuptiarum nunc ad unum virum
et ad unam uxorem redactum. Episcopum nisi unius
uxoris virum ordinare non licet.
XIX. An saltem continentes nostri comparandi sint
antiquis sanctis conjugatis.

XXIII. Idipsum probatur ex verbis Domini.

408

387

XXIV. Item ex verbis Isaiæ. Ecclesia regnum cœlorum
cur appellata.

Ibid.

388

XXV. Isaiam loqui de æterno præmio spadonibus pro-
misso.

409

XX. Ex lege purificationis post concubitum, non
Ostendi illum esse peccatum. An continentes nune
aliqui conferri possint antiquis patribus conjugatis. 389
XXI. Distinguenda continentia ut et aliæ virtutes, in
habitu et in opere. Virtutem in habitu esse pos-
se, etiamsi non sit in opere, docetur exemplo Chri-
sti.

XXII. Continentiam in antiquis habitu, nunc autem
opere tenenda. Jovinianistarum percontatio explo-
ditur.

XXIII. Continentia melior castitate conjugali: sed
possunt conjugati esse continentibus meliores. obe-
dientiæ bonum majus quam continentiæ. Obedien-
tior conjugata minus obedienti virgini præponen-
da. Obedientia mater omnium virtutum.
XXIV. Nuptiarum bonum aj ud Christianos tri¡ lex.
Conjugati antiqui obedientiam in opere, continen-
'tiain in habitu tenuerunt.

XXVI. Objectio de denario omnibus reddendo, contra
diversitatem præmiorum.

410

XXVII. Virginum gloria futura major et proj ria quæ-
dam in colis gaudia. Sequi Agnum quocumque ierit
↑roprium est virginum.

Ibid.

390

XXVIH. Quousque sequi Agnum omnes possunt.
XXIX. Quo cum sequun'ur sole virgines. Invidentia

411

391

in cœlis propter ræmiorum differentiam nulla. 411-412
XXX. Hortatur ad virginitatem ut ad opus superero-
gationis, non præcej ti.

412

XXXI. Humilitas maxime virginibus commendanda.
Humilitatis mensura cuique data. Superbia mater
invidentiæ.

Ibid.

413

411

XXXII. Menti nihil se ipsa magis notum. Animæ con-
junctio cum corpore. Quomodo anima ad corpus de-
scendat. Quomodo ab eo ascendat. Meditatio. Con-
templatio.

XXXIII. Corporis materia. Quomodo sensus formentur
et imaginatio. Imaginatio quid sit. Spiritus corpo-
reus.

XXXIV. Sensus. Memoria. Mens. Spiritus. Animus idem
cum anima. Ratio. Qui anima se ad Deum erigat.
Mira divisio animæ. Mens imago Dei.
XXXV. Dignitas humanæ conditionis. Homo quatenus
ad imaginem Dei. Rursus quomodo imago Dei in ani-
ma. Quatenus anima gerai similitudinem Dei.
XXXVI. Comparatio animæ cum Deo.

XXXVII. Anima civitas Dei. illius cives. Consiliarii. Mi-
lites. Plebeii. Tres vires animæ secundum plato-
nem et medicos. Ratio. Intelligentia. Memoria. Ap-
petitus.

XXXVIII. Virium animæ definitiones.

XXXIX. Ad quid anima ad imaginem et similitudinem
Dei.

XI.. Miseria animæ a Deo recedentis. Recedit a simi-
litudine, non ab imagine Dei. Animæ non generan-

ibid.

IX. Amicitia puerilis.

Ibid.

tur.

Ibid.

XII. Sed in dies creantur. Materiæ a prima creatione
nulla fit nova creatio. Peccatum originale per car-
nem contrahitur. Baptismi necessitas.
XIII. Non baptizatis cur anima data. Natura quid sit.
Spiraculum vitæ.

810

III. Beatitudinis capaces ex Dei gratia. Per aniorem
fiunt |articipes.

Ibid.

Ibid.

IV. De gemino charitatis funiculo.

Ibid.

XIIII. De animæ natura. Mors hominis.

811

XLIV. Anima invisibilis est. Ratio speculum est in quo
Deum videat.

V. Ordinata charitas : respectu Dei, respectu proximi,
respectu mundi.

816

812

VI. Amor nunquam vacat. Cordis vera requies. An hic

XLV. Rationalium status triplex. Vis animæ triplex.

Amor quid sit.

Ibid.

XLVI. Rationalis creature sors diversa. Animæ qua-
tuor affectus ad quid dati. Ad quid ratio.

VII. Quomodo comparanda. Fides navis in hujus mundi
fluctibus. Unde ædificanda.

817

XI.VII. Homo inter mundum et Deum.

CAPUT PRIMUM. Hujus libri occasio.
II. Pollentii sententia, nubere alteri vetitum esse
conjugi, si a non fornicante, nou autem si a forni-
cante discesserit. Mortuum in loco rauli intelligen-
dum etiam fornicantem sentit.

Ill. Refellitur Pollentius.

Ibid.
Ibid.

IV. Fornicationem pro morte conjugale vinculum sol-
vente deputare, quam absurdum.

Ibid.

V. Conjugii vincului morte resolvi, non autem forni-
catione et separatione conjugu:n.

473

VI. Reconciliatio post adulterium cum conjuge resi-
piscente quam conveniens christiano.

Ibid.

VII. Mariti sevientes in uxores adulteras, cum sint et
i si adulteri.

474

VII. Viri adulteri gravius puniendi quam adulteræ
uxores. Lex Antonini, viros impudicos æque ac
mulieres damnari volentis. Virorum impudicitia
pejor.
IX. Nolens reconciliari adulteræ uxori non potest al-
teri nubere.

474-475

X. Incontinentium querelas adversus legem Christi
vetantis alteri nubere dimissa adultera, frustra ob-
jectari. Si incontinentium querele admittantur, per-
mittenda adulteria in multis casibus. Justior videbi-
tur querela mulieris præter fornicationem dimissæ
et nubere alteri cupientis.

XI. Objectio alia Pollentii, ut saltem filiorum gignen-
dorum causa liceat alteram ducere, dimissa adul-

tera.

XII. Nuptias hoc tempore filiorum causa iis tantum
eligendas esse, qui se continere non possunt.
XIII. Nolentes reconciliari conjugibus adulteris, con-
tinentiam custodiant.

XIV. Objectio alia, hac sententia excludi benignitatem,
ut mariti velint puniri adulteras, quibus mortuis du-.
cere alias possint.
XV. Mariti ad parcendum adulteris uxoribus, non li-
centia libidinis, sed cura pietatis adducantur.
XVI. Objectatur incontinentem, si adulteræ uxori suæ
mortem accusando | rocurarit, veniam accepturum
per Baptismum aut reconciliationem, quæ sibi alio-
quin pergetuo adultero denegarentur. Graviora
contra Pollentii opinionem excogitari posse, quam
quæ ab illo objeciantur incommoda.

476

Ibid.

æternam.

IX. Mendacium censent quidam adhibendum quo re-
moveat homo stuprum quod ipse ab alio pateretur.
Refellitur argumentum illorum, et exemplum. Alie-
na peccata non ei imputanda qui illa posset leviore
suo peccato impedire. Peccantibus non consentire
qui eos non vult peccando cohibere. Vitare pecca-
tum quisque debet levius potius quod suum
quam quod gravius alienum. Annon mentiendum ut
vitetur immunditia corporalis. Mendacia quæ alios
lædunt, non admittenda, ut immunditia corporalis
vitetur.

runt.

497

500

501

X. Mendacium in doctrina religionis nunquam adhi-
bendum.
XI. Mendacia etiam removenda quæ aut alteri ob-
sunt, aut ipsi mentienti. Mentiens et mendax diffe-
XII. Mendacium quod et nulli obest, et alicui prodest,
an adhibendum. An mendacia quædam honesta, quæ
nonnulli prosunt et nulli obsunt. Mentiri annon
semper sit falsum testimonium dicere.
Ibid.
XIII. An mentiendum ne prodatur vel homicida, vel
innocens quæsitus ad mortem. Firmus episcopus
Thagastensis, nec vult mentiri, nec ut hominem
quæsitum prodat, tormentis adduci potest. Quid
respondeat interrogatus et sciens ubi sit ille qui ad
mortem quæritur.

XIV. Mendaciorum octo genera.
XV. Auctoritates divinæ, quibus mendacium prohibe-
tur, aliaque præcepta ex factis sanctorum intelli-
genda. Præceptum præbendi alteram maxillam
percutienti. Præceptum non jurandi omnino. Præce-
tum non cogitandi de crastino. Præceptum ne apo-
stoli secum aliquid portent in via.

XVI. Os duplex, vocis et cordis: de quo ore dictum
sit, Os quod mentitur, etc. Os cordis etiam in Evan-
gelio monstratum. An vetitu:n id tantum menda-
cium, quo alicui detrahitur. Sensus triplex in loco
Ecclesiastici (cap. 7, ỳ. 14).

503
505

500

xvi. Incommodum aliud contra Pollentii sententiam. 483
XVIII. Continentia servanda aut conjugalis aut excel-
lentior.

XXI. Epilogus prædictorum. Mentiendum nunquam
ullo mendacii genere ex octo recensitis. Defenso-
res mendacii quam cæci.

516

484

XIX. Conjuges divortio separatos a conjugibus horta-

tur ad continentiam.

483

XX. Viri mulieribus præire in pudicitia debent. Con-
tinentiam clericorum qui electi sunt inviti propo-
uit viris nolentibus ia divortio se continere.

486

S. AURELII AUGUSTINI, HIPPONENSIS EPISCOPI, CON-
TRA MENDACIUM AD CONSENTIUM LIBER UNUS.—Re-
spondet Augustinus ad scripta quæ ipsi conside-
randa misit Consentius, de adhibendo usu mendacii
ad detegendos latentes Priscillianistas, qui se ca-
tholicos mentiuntur docetque nec mendaces per
mendacia, nec blasphemios per blasphemias
quærendos esse. Refellit Priscillianistarum errorem
illum, in Dictinii præsertim libro, cui titulus Libra,

AURELII AUGUSTIM, HIPPONENSIS EPISCOPI, DE
MENDACIO LIBER UNUS, Quid sit mendacium, et
utrum aliquando admittendum sit, exemplis mo-

IV. Mentienti in uno, non haberi fidem in aliis.
V. Priscillianistam tolerabilius mentiri occultando hæ-
resim suam, quam catholicum occultando verita-
tem. Catholici si se mentiantur esse Priscillianistas,
pejus faciunt quam Priscillianista se cath licos esse
mentientes.

VI. Negare Christum coram hominibus vel mendaciter
et ficte, nunquam licet. Objectio. Responsio. Con-
futantur itidem quæ objectari possunt. Corde cre-
dere non sufficit, nisi et ore non negetur Christus.
Et intelligendus Psalmus xiv, . 3, ubi laudatur
loquens veritatem in corde. Item Apostolus præci-
Liens ut loquamur veritatem cum proximo. Verita-
tem non veri prædicantes toleratí, non falsitatem
annuntiantes.

VII. Mendacium nulla velut bona intentione admit-
tendum. Facta alia ex fine vel bona vel mala red-
duntur, alia sunt per se peccata; hæc nullo quasi
bono fine facienda.

VII. Peccatum esse ex intentione aliud alio levius;
non tamen faciendum levius, quod sæpe alterius
generis peccato gravius est.

IX. Peccata compensativa nec ipsa admittenda esse.
Factum Loth offerentis filias suas constuj ratoribus
Sodomitis. Exemplum Loth timore tunc perturbati
non imitandum. Nec exemplum David præ ira juran-
tis. Quid David, quidve i si Loth faciendum fuerat.
Loth a peccato defendi quomodo vix pessit. Facta
a sanctis non omnia in mores transferenda.
X. Exempla pro mendacio quæsita in scripturis ex-
pendenda. Aliud est oc ultare veritatem, aliud pro-
ferre mendacium. Abraham et Isaac defenduntur a
mendacio. Factum Jacob non esse mendacium. Tropi
non sunt mendacia. Meta¡ hora. Anti¡ hrasis. Tropi în
Scripturis quare.

XI. Tripartita ratio disputandi adversus eos qui Scri-
pturas divinas menjaciis suis adhibere jatronas
volunt.

Ibid.

519

520

523

523

525

veritas. Permisso mendacio in proposito casu, quam
- difficile mendaciis fines figuntur ne sucerescant
usque ad perjuria et blasphemias. Acute contra
mendacii doctores.

XIX. Ut periclitanti subveniatur si non committendum
stuprum, ita nec loquendum mendacium. Si aliquo
modo permittuntur mendacia, metuendum ne usque
ad perjuria et blasphemias progrediantur. Pejerare
et blasphemare qua ratione differant.
XX. An saltem pro æterna hominis salute mention-
dum. In salutis æternæ periculo, sicut non debet
homini subveniri per stuprum, ita nec per menda-
cium, quod vere peccatum est.

XXI. Epilogus.

1

S. AURELI AUGUSTINI, HIPPONENSIS EPISCOPI, DE
OPERE MONACHORUM LIBER UNUS.
Aurelii ei-
scopi Carthaginensis impulsu Augustinus mouacho-
rum causam qui se suis manibus transigebant de-
feudit adversus alios ejusdem professionis nonnul-
los, qui ex oblationibus religiosorum sic volebant vi-
vere, ut nihil operantes, se potius evangelica ra-
ce; ta de victu et vestitu non curando implere
jactarent. Ac primum demonstrat apostolum rau-
Inm dedisse servis Dei præceptum et exemplum fa-
ciendi operis corporalis, quo victum et vestitum
sibi procurarent. Deinde ostendit evangelica illa
præcepta, unde suam monacbi illi, non solum de-
sidiam, sed etiam arrogantiam fovebant, apostolico
præcepto et exemplo non esse contraria Ad ex-
iremum, crinitos monachos reprehendit, atque ut
ne comam contra præceptum apostolicum nutrire
pergant, obsecrat et exhortatur.'"
CAPUT PRIMUM. Ad scribendum hoc opus impulsus est
ab Aurelio. Monachorum qui operari nolunt, opinio
de sensu Apostoli jubentis operari. Oj ponunt Evan-
gelii præceptum de non curando corporali victu.
11. Refelluntur, quia ut sensum Evangelii ex aliis et
aliis verbis Domini habent, ita locum Apostoli ex
aliis ejus dictis intelligendum esse non attendunt.
II. Pauli præceptum de corporali opere esse proba-
tur ex circumstantia lectionis. Exemplo suo Paulus
docuit quid præceperit.

513

544

516

517

547-548

Ibid.

550

551

527

529

VI. De Evangelio vivere non solis apostolis, sed et
aliis concessum a Christo.

553

VII. Potestatem non operandi datam apostolis, esse
intelligendam de opere cor¡ orali.

554

555

556

Ibid.

550

VIII. Apostolum manifeste loqui de opere manuum.
IX. Apertius et clarius id esse ex consequentibus.
X. Ex Evangelio cur non vivit Paulus.
XI. In hac re, ut in aliis, Paulus ex compassione se
infirmis accommodat. Quomodo sine fictione et fal-
lacia factus est quasi sub lege et quasi sine lege.
Timet ne Evangelium, si ex eo vivat, venale pute
tur ab infirmis.

537

532-535

XII. lufirmorum periculis tremefactus eligit laborare,
quam de Evangelio vivere.

558

XLI. Quod erat opus corporale Apostoli. Opera honesta
ad victum comj arandum.

559

535

XIV. Quando soleret Apostolus operari monachorum
otium.

XV. Faulus præcipiens operari servos Dei, non vult
tamen eorum necessitates minus curari a fideli-
bus. Labor servis Dei eligendus qui animo libero
exerceatur, sine cura et cupiditate.

XII. Exempla mentiendi quaedam ex veteribus scri-
pturis vere talia, ex Novo autem Testamento nulla
proferri. Simulatio Petri et Barnabæ merito repre-
hensa a Faulo. Non mendaciter observatæ a Paulo
Legis quædam cæremoniæ. Paulus non mentiende,
sed com atiendo omnibus omnia factus. Mendacium
quid sit.

XIII. Discutiuntur loca Evangelii quæ videntur patroci-
nari mendacio. Christus figurate nescire se finxit
quod sciebat. Item prophetice et figurate se finxit
longius ire.

XIV. Exempla Scripturæ veteris, si quæ ibi narrantur
hominum mendacia, non esse imitanda. Ut nou imi-
tauda Judæ fornicatio, ita nec mendacium Thamar.
XV. Mendacium semper esse injustum, cum sit pec-
catum et veritati contrarium. In Hebræis obstetrici-
bus e in Raab non remunerata fallacia, sed bene-
volentia.

XVI. Paulus vult a fidelibus suppleri necessitates ser-
vorum Dei, qui victum sibi propter occupationes vel
infirmitates comparare non valent. Ministerium in
sanctos, quo supi lentur carnalia iis a quibus vicis-
sim accipiuntur spiritualia. Paulo obediant et servi
Dei laborando, et boni fideles eorum necessitates
supplendo.
XVII. Obtendunt pigri vacare se orationi, psalmis, le-
ctioni et verbo Dei. Inter laborandum licere psal-
lere. Lectioneni non prodesse, nisi fiat quod le-
gitur.

XVIII. Frogandi verbi Dei obtentu nolentes laborare
castigantur. Paulus ad erogandum verbum certa
tempora constituit, et alia ad laborandum. Optima
gubernatio ut omnia ex ordine gerantur.
XIX. Operatum esse Paulum opus vere corporale.
XX. Objectio an cæteri apostoli non laborantes ac de
Evangelio viventes peccarint. Responsio. Præce-
ptum operandi eos spectare qui nor, evangelizant. 567
XXI. Qui vacare volunt, ii plerique ex inope ac labo-
riosa vita conversi sunt.
Ibid.

564