genus humanum peccata longe separaxerunt a Deo, per Mediatorom, qui solus sine peccato natus est, vixit, occisus est, reconciliari nos oportebat Deo (usque ad carnis resurrectionem in vitam æternam put bumana superbia per humilitatem Dei argueretur lac sanaretur, et demonstraretor homini quam longe a Deo recesserat, cum per incarnatum Deum revocaretur, et exemplum obedientiæ per hominem Deum contumaci homini præberetur ;et: Unigenito suscipiente formam servi, quæ nihil ante meruerat, fons gratiæ panderetur; el carnis etiam resurrectio redemptis promissa in ipso Redemptore præmonstraretur: et per eamdem naturam quam se decepisse lætabatur, diabolus vinceretur; nec tamen homo glo riaretur, ne iterum superbia nasceretur : et si quid aliud de tanto Mediatoris sacramento a proficientibus videri et dici potest, aut tantum videri, etiamsi dici non potest. CAPUT CIX. 29. Animarum receptacula ante resurrectionem. Tempus autem quod inter hominis mortem et ultimam resurrectionem interpositum est, animas abditis receptaculis continet, sicut unaquæque digna est vel requic vel ærumna, pro eo quod sortita est in carno cum viveret. CAPUT CX.. -- 影 missio, aut certe«ut tolerabilior fiat "ipsa damnatio (a).^ to demana ausani CAPUT CXI. Duæ civitates post judicium in æterna vel beatitudine vel miseria. Post resurrecti)nem vero facto universo completoque judicio, suos fines habebunt civitates dua, una scilicet Christi, altera diaboli ; una bonorum, altera malorum; utraque tamen et angelorum et hominum. Istis voluntas, illis facultas non poterit ulla esse peccandi, vel ulla conditio moriendi; istis in æterna vita vere feliciterque viventibus, illis infeliciter in æterna morte sine moriendi potestate durantibus, quoniam utrique sine fine. Sed in beatitudine isti alius alio præstabilius, in miseria vero illi alius alio tolerabilius perma nebunt. CAPUT CXII. · Pœnam damnatorum æternam for re. Frustra itaque nonnulli, imo quam plurimi, æternam damnatorum pœnam el cruciatus sine intermissione perpetuos humano miscrantur áffectu, atque ita futurum esse non credant; non quidem Scripturis divinis adversando, sed pro suo inotu dura quéque molliendo, et in leniorem flectendo sententiam, quæ putant in eis terribilius esse dicta, quam verius (b). Non enim obliviscetur, inquiunt, misereri Deus, * aut continebit in irá sua' miserationes suas (Psal. LXXVI, 10). Hoc quidem in psalmo legitur sancto; sed de dia nuncupantur, quia et ipsi non pro meritis suis, sed Deo miserante de miseria liberantur. Aut si hoc ad omnes existimant pertinere, non ideo necesse est ut damnationem opinentur posse finiri corum de qui 1 Mss. plures omittunt, fiat; cujus loco nonnulli habent, sil. Unus e Vaticanis et alius e Colbertinis, sine moriendi necessitate. Ak 3 Aliquot Mss., atque ita futuros esse non credum...»{ Sacrificium altaris et eleemosynæ pro defunctis, quatenus et quibusnam prosint. Neque negandum est defunctorum animas pietate suorum,his sine ullo scrupulo intelligitur, qui vasa inisericorviventium relevari, cum pro illis sacrificium Medialo ris offertur, vel eleemosynæ in Ecclesia fiunt. Sed eis hæc prosunt, qui cum viverent, ut hæc sibi postea possint prodesse, meruerunt. Est enim quidam vivendi modus, nec tam bonus ut non requiral ista post mortem; nec tam malus ut non ei prosint ista post morteme est vero Lalis in bono, ut ista non requirat; et est rursus talis in malo, ut nec his valeat, cum ex hac vita transierit, adjuvari. Quocirca hic omne meritum comparatur, quo possit post hauc vitam relevari quispiam vel grayari, Nemo se autem sperct, quod hic neglexerit, cum obierit, apud Deum promereri, Non igitur ista quæ pro defunctis commendandis frequentat Ecclesia, illi apostolicæ sunt adversa sententie, qua dictum est, Omnes enim astabimus ante tribunal Christi, ut referat unusquisque sccundum ea quæ per corpus gessit, sive bonum, sive malum (Rom. XIV, 10, et II Cor. v, 10); quia etiam học meritum sibi quisque dum in corpore, viveret comparavit, ut ei possint ista prodesse. Non enim omnibus. prosunt; et quare non omnibus prosunt, nisi propter differentiam vite quam quisque, gessit, in corpore? Cum sacrificia sive altaris sive quarumcumergo, s que eleemosynarum pro baptizatis defunctis omnibus offeruntur, pro valde bonis gratiarum actiones sunt; pro non valde malis propitiationes sunt; pro valde malis etiamsi nulla sunt adjumenta mortuorum; qualescumque vivorum consolationes sunt, Quibus autem prosunt, aut ad hoc prosunt, ut sit plena re Am. Er. et quidam Mss,, cum hæc vita transierit. Plures probæ notæ Mss.: Nemo se autem præparet, quod hic neglexit. idemque cum aliis plerisque prosequun Lur sic, cum obieril Dominum promereri; omisso, apud. (a) Dammationem hic pro punitione eorum qui post purgatorii pœnas salvandi sunt, accipiendam docuit Albertus Magnus, in 4 Sent., dist. 45, art. 3, ad 1; eamque interpretationem probarunt Magistri deinceps in eumdem Sententiarum locum. Attamen Petrus Lombardus eo loci dist. 45, cap. Neque negandum est, pro damnatorum quorumdam, qui nunquam liberandi sint, punitione accepit, quando sub inde concludens dixit : « Mediocriter malis suffragantur ad pœnæ mitigationem. Nam ab istis mediocriter malis prorsus secernit eos qui a pœnis purgatoriis sive celerius sive tardius absolvuntur per Ecclesiæ preces, appellatque omnes hujus generis mediocriter bonos. Res patet perlectis ibidem capitulis, Solet moveri; et, Sed iterum. Hinc Glossa in 2, quæst. 43, cap. Tempus, hæc apposita est: «Mediocriter malis prosunt ad hoc ut minus puniantur, nunquam ta<men liberabuntur. Pro hac ipsa opinione ab Alberto. Magno citatur Præpositivus, In Gellonensi codice pervetusto exstat inscripta « Missa pro cujus anima dubitatur,» in qua isthæc legitur oratio: «Omnipotens et misericors Deus, qui << habes potestatem mortificare, et iterum vivificare; dedu« cere ad inferos, et iterum reducere; et vocas ea que « non sunt, tanquam ea quæ sunt; cujus potestas et in colo «et in terra, et in mari et in inferis plena assistit : te hu<< miles trementesque deprecamur pro anima famuli tui, << quam traxisti de præsenti sæculo absque pœnitentie spatio; ut si forsitan ob gravitatem criminum non meretur surgere ad gloriam, per hæc sacra oblationis libamina, vel tolerabilia fiant i sa tormenta. Adrevaldus, lib. de Miraculis sancti Benedicti, cap. 21, scribit Floria censes pro animabus prædonum in acie casorum preces ad Dominum fudisse; « quatenus etsi perpetuis non mereren «tur absolvi cruciatíbus, saltem minoribus multarentur a « stricto Judice pœnis. » (b) vid. de civitate Dei lib. 21, capp. 18, 24. bus dictum est, Et: ibunt isti in supplicium æternum: ne isto modo putetur habitura finem quandoque feli citas etiam illorum, de quibus e contrario dictum est, Justi autem in vitam æternam (Matth. xxv, 46). Sed pœnas damnatorum certis temporum intervallis exivo stiment, si hoc eis places, aliquatenus mitigari, Etiam sic quippe, intelligi potest manere in illis ira Dei (Joan. 1, 36), hoc est ipsa, damnatio (hæc enim vocatur ira Dei, non divini animi perturbatio), ut in ira sua, hoc est manente, ira sua, non tamen contineat miserationes suas; non æterno supplicio 1 H voluntas tua sicut in cœlo et in terra (quod non absurde quidam intellexerunt, in spiritu et corpore), omnino sine fine retinenda sunt: ethic inchoata 1, quantumcumque proficimus, augentur in nobis ; perfecta vero, quod in alia vita sperandum est, semper possidebuntur. Quod vero dicimus, Panem nostrum quotidianum da nobis hodie, Et dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris, Et ne nos inferas in tentationem. Sed libera nos a malo (Matth. vi, 9-13), quis non videat ad præsentis vite indigentiam pertinere? In illa itaque vita æterna ubi uos semper spera ejus, et voluntas ejus in nostro spiritu et corpore perfecte atque immortaliter permanebunt. Pauis vero quotidianus ideo dictus est quia hic est necessarius, quantus animæ carnique tribuendus est, sive spiritualiter, sive carnaliter josive utroque intelligatur modo. Hic est etiam quam poscimus remissio, ubi est commissio peccatorum ; hie tentationes que nos ad peccandum vel alliciunt vel impellunt; hic denique malum unde cupimus liberari : illic autem nihil isto finem dando, sed levamen adhibendo vel interpo-mus futuros, et nominis Dei sanctificatio, et regnum nendo cruciatibus. Quia nec Psalmus ait, Ad sinicndam iram suam, vel, post iram suam; sed, in ira sua. Quæ si sola esset quanta ibi minima cogitari po test; perire a regno Dei, exsulare a civitate Dei, alienari a vita Dei, carere tam magna multitudine dulcedinis Dei quam abscondit timentibus se (a), perfecit autem sperantibus in se (Psal. xxx, 20-), tam grandis est poena, ut ei nulla possint tormenta quæ novimus comparari, si illa sit æterna, ista autem sint quamlibet multis sæculis longangai mem tertiam petitionem duarum superiorum esse quodam modo repetitionem, magis eam prætermittendo facit intelligi. Deinde tres alias adjungit, de pane quotidiano, de remissione peccatorum, de tentatione vi CAPUT CXIII. Mors impiorum, ut vita piorum,sz CAPUT CXVI. Petitiones tantum quinque apud perpetua. Mancbit ergo sine fine mors illa perpetua co Lucam, qui cum Matthæo conciliatur. Evangelista vero damnatorum, id est alienatio a vita. Dei, et omnibus Lucas in oratione dominica petitiones non septem erit ipsa communis, quælibet homines de varietate or sed quinque complexus est: nec ab isto ulique discrepœnarum, de dolorum relevatione vel intermissionce pavit, sed quomodo iste septem siût intelligendæ*, pro suis humanis motibus suspicentur : sient manebiter ipsa sua brevitate commonuit. Nomen quippe Dei communjter omnium vita æterna sanctorum, qualibet, sanctificatur in spiritu, Dei autem regnum in carnis honorum distantia concorditer fulgeant ander to ear mo bi resurrectione venturum est. Ostendens ergo · Lucas CAPUT CXIV.-30. Exposita fide, agit de ape quæ huc pertinent contineri oratione dominica. Spem in se ipso ponens maledictus. Ex ista fidei confessione, quæ breviter Symbolo continetur, et carnaliter cogitata lac parvulorum est, spiritualiter autem considetanda (Luc. xr, 2-4). "At vero quod ille in ultimo rata atque tractata cibus est fortium, nascitur spes bona fidelium, cui, charitas sancta comitatur. Sed de iis omnibus quæ fideliter sunt credenda, ea tantum ad spem pertinent quæ oratione dominica continen tur. Maledictus enim omnis, sicut divina testantur eloquia, qui spent ponit in homine (Jerema XXII, 5) aceo se fiberări á malo, quod non infertur in tentationem. per hoc et in se ipso qui spem ponit, hujus maledicti vinculo innectitur, Ideo non nisi a Domino Deo petere, debemus, quidquid speramus nos vel bene operaturos vel pro bonis operibus adepturos. 3 " posuit, Sed libera nos'a malo'; iste non posuit, ut intelligeremus ad illud superius quod de tentatione dictum est, pertinere. Ideo quippe ait, Sed libera; non ait, Et libera, tanquam unam petitionem esse demonstrans (noli hoc, sed hoc )? ut sciat unusquisque in CAPUT EX VII. 31. De charitate quæ cum fide ac spe adesse debet. Jam porro charitas, quam duabus istis, id est, fide ac spe majorem dixit Apostolus (1 Cor. XI, 15), quanto in quocumque major est, tanto melior est in quo est. Cum enim o Fquæritur, utrum quisque sit homo bonus, non quæritur quid credat, aut speret, sed quid amet. Nam qui recte amat, procul dubió recte credit et sperat : qui vero non amat, inaniter credit, etiamsi sint vera quæ credit; inaniter sperat, etiamsi ad veram felicitatem doceantur pertinere quæ sperat : nisi et hoc credat ac speret, quod sibi petenti donari possit ut amet. Quamvis enim sperare sine amore non possit, fieri tamen potest ut id non amet, sine quo ad id quod sperat non potest pervenire. Tanquam si speret vitam æternam, (quam quis non 1Plerique Mss., et hic inchoantur quantumqueprojicimus. 'Am. Er. et Mss., sed quomodo ista septem sunt intelligenda. a Sic Mss. Editi autem, non hoc amat 1?) et non amet justitiam, sine qua nemo ad illam pervenit. Ipsa est autem fides Christi, quam commendat Apostolus, quæ per dilectionem operatur (Galat. v, 6); et quod in dilectione nondum habet, petit ut accipiat, quærit ut inveniat, pulsat ut aperiatur ei ( Matth. vu, 7). Fides namque impetrat quod lex imperat. Nam sine Dei dono, id est, sine Spiritu sancto, per quem diffunditur charitas in cordibus nostris (Rom. v, 5), jubere lex poterit, non juvare; et prævaricatorem insuper facere, qui de ignorantia se excusare non possit. Regnat enim carnalis cupiditas, ubi non est Dei charitas. versa in quavis ælate. Servitus sub Lege nonnulis Regenerati morientes ante usum rationis non pereunt. Antequam possit autem homo capax esse mandati, secundum carnem vivat necesse est: sed si jam Sacramento regenerationis imbutus est, nihil ei oberit si tunc ex hac vita migraverit. Quia ideo Christus mortuus est et resurrexit, ut el vivorum et mortuorum dominetur (Rom. xiv, 9); ncc tenc◄ bit regnum mortis eum, pro quo mortuus est ille liber in mortuis (Psal. LXXXVII, 6). CAPUT CXXI. 32. Charitas finis omnium præceplorum. Omnia igitur præcepta divina referuntur ad charitatem,de qua dicit Apostolus: Finis autem præcepti est charitas de corde puro, el conscientia bona, et fide non ficta (1 Tim. 1, 5). Omnis itaque præcepti finis. est charitas ; id est, ad charitatem refertur omne præceptum. Quod vero ita fit vel timore pœnæ, vel aliqua intentione carnali, ut non referatur ad illam charitatem quam diffundit Spiritus sanctus in cordibus nostris (Rom. v, 5), nondum fit quemadmodum fieri oportet, quamvis fleri videatur. Charitas quippe ista Dei est et proximi : et utique in his duobus præceptis tola Lex pendet et Prophetæ (Matth. xxп1, 40). Adde Evangelium, adde Apostolos: non enim aliunde vox ista est, Finis præcepti est charitas; et, Deus. charitas est (I Joan. IV, 16). Quæcumque ergo mandat Deus, ex quibus unum est, Non machaberis (Exod. CAPUT CXVIII. - Status vel ætates hominis quatuor, ante Legem, sub Lege, sub gratia, et in pace. Sed cum in altissimis ignorantiæ tenebris nulla resistente ratione secundum carnem vivitur, hæc sunt prima hominis. Deinde cum per legem cognitio fuerit facta peccati, si nondum divinus adjuvat Spiritus, secundum legem volens vivere vincitur, et sciens peccat, peccatoque subditus servit : A quo enim quis devictus est huic et servus addictus est (Il Petr. 1, 19); id agente scientia mandati, ut peccatum operetur in homine omnem concupiscentiam, cumulo prævaricationis adjeeto, atque ita quod scriptum est impleatur, Lex subintravit, ut abundaret delictum (Rom. v, 20). Ilæc sunt secunda hominis. Si autem respexerit Dens, ut ad implenda quæ mandat ipse adjuvare credatur, et agi homo cœperit Dei Spirita, concupiscitur adversus carnem fortiore robore charitatis (Galat. v, 17); ut quamvis adhuc sit quod homini repugnet ex homine, nondum tota infirmitate sanata, ex fide tamen justus vivat (Rom. 1, 17), justeque vivat, in quantum non cedit mala concupiscentia, vincente delectatione' justitia. Hæc sunt tertia bonæ spei hominis; in quibus si pia perseverantia quisque proficiat, postrema pax restat, quæ post hanc vitam in requie spiritus,, 44; Matth. v, 27); et quæcumque non jubentur, deinde in resurrectione etiam carnis implebitur. Harum quatuor differentiarum prima est ante Legem, secunda sub Lege, tertia sub gratia, q quarta in pace plena atque perfecta. Sic est et Dei populus ordinatus per temporum intervalla, sicut Deo placuit, qui in mensura et numero et pondere cuncta disponit (Sap. XI, 21). Nam fuit primitus ante Legem; secundo sub Lege, quæ data est per Moysen; deinde sub gratia, quæ revelata est per primum Mediatoris adventum (Joan. 1, 17). Quæ quidem gratia nec antea defuit, quibus eam oportuit impertiri, quamvis pro temporis dispensatione velata et occulta. Neque enim antiquorùm quicumque justörum præter Christi fidem salutem potuit invenire, aut vero nisi et illis cognitus fuisset, potuisset nobis per eorum ministerium alias apertius, alias occultius prophetari. CAPUT CXIX. Regeneratio peccata abolet uni 1 Editi Am. Er. Dan. et aliquot Mss., quamvis non habeat, el non amet justitiam. Lov. et Arn., quamvis non amet juslitiam; omisso, non habeat et.Emendantur auxilio veterum librorum. * Lov. et Arn., dilectione; dissentientibus editis aliis et omnibus fere Mss. Sic Mss. Editi autem : At vero nii et illis cognitus fuissl, non potuisset nobis, etc. sed spirituali consilio monentur, ex quibus unum, est, Bonum est hominis mulierem non tangere (I Cor. VII, 1) tunc recte fiunt, cum referuntur ad diligenduin Dénni, et proximum propter Deum, et in hoc sæculo, et in futuro; nunc Deum per fidem, tunc per speciem, et ipsum proximum nunc per fidem. Non enim scimus mortales corda mortalium, tune autem. illuminabit Dominus abscondita tenebrarum, et manifestabil cogitationes cordis ; et laus erit unicuique a Deo (Id.tv, 5): quia id laudabitur et diligetur a proximo. in proximo, quod ne lateat, ab ipso illuminabitur Deo. Minuitur autem cupiditas charitate crescente, donec veniat hie ad tantam magnitudinem, qua major esse non possit Majorem enim charitatem nemo habet quam ut animam suam quis pohat pro amicis suis (Joan. xv, 13). Di autem quis explicet quanta charitas erit 3 ubi cupiditas quam vel coercendo superet nulla erit? quoniam summa sanitas erit, quando contentio mortis nulla erit. CAPUT CXXII. 55. Libri conclusio. Sed sit aliquando hujus voluminis finis, quod ipse videris utrum Enchiridion vel appellare debeas, vel habere. Ego lamen cum spernenda tua in Christo studia non putasic plerique Mss. Alii quidam cum Dan., quam summa. Lov. et Arn., quando summa. rem, bona de te credens in adjutorio nostri Redemptoris ac sperans, teque in ejus membris plurimuma diligens, librum ad te, sicut valui, utinam tam commodum quam prolixum, de Fide, Spe et Charitate conscripsi. Editi, bona de te credens, in adjutorio nostri Redemptoris confidens ac sperans. Verbum, confidens, abest a Mss. ple risque, et alia in eis est vocum interpunctio, ut sensus sit, bonu credens ac sperans de le ADMONITIO IN LIBRUM DE AGONE CHRISTIANO. Adscribendus iste liber anno Domini supra trecentesimum aut nonagesimo sexto, aut nonagesimo septimo. Nam tertio loco positus in Retractationum libro secundo reperitur, inter illa opuscula qua Augustinus post susceptum episcopatum (quod munus exeunte anno 393 indeptus est) prima confecit. Enim vero in capite 29, ubi Christianos deterrét atque avocat à Donatistarum schismate, quod varias in partes discissum merito fuisse observat, ut quomodo Christum dividere conatus crat, sic ipse a suis Donatus quotidiana concisione divideretur: illic tamen ad causæ utilitatem non trahit, quod Prætextatum et Felicianum Donatistæ, utrumque propter scelera a se percelebri sententia concilii Bagaiensis ejectum, recepissent postea in suam communionem; tametsi isthec receptio circa initium anni 397 contigerit. Neque vero parum id momenti habet ad roborandam opinionem quam in tomi 2 præfatione, cum de ætate Epistole 31, ad Paulinum scriptæ diceremus, liberam esse voluimus de libris ad Simplicianum, quos referre solent ad annum 397, ut eos scilicet libros (quandoquidem in Retractationibus ante opus de Agone recensentur ) ad annum 396 revo care liceret. De Agone Christiano librum appellavit Augustinus, quia Christianos ad pugnandum cum diabolo erudit. Invisibilem hostem debellari docet recta fide el probis moribus, Quapropter monet in primis, ut contra cupiditates decertemus, el corpus nostrum servituti, nosque ipsos Deo subjiciamus. Deinde vero quia subjici Deo per fidem incipimus, ad catholicæ fidei Regulam, rejectis contrariis hæresibus, tenendam cohortatur. Præcipuas quasdam hæreticorum sectas bie nominat; sed contra Manichæos præsertim fecisse librum videtur, ut ab illa stolida æque ac sacrilega hæresi plebem averteret. In eos est non tantum prima pars libri, qua explodit horum somnia de pugna gentis tenebrarum rebellantis adversus Deum; sed altera etiam pars, qua fidei christianæ, quam heretici iidem irridebant, simplicitatem et sinceritatem commendat. Hujus operis meminit Cassiodorus senator in libro de Institutione divinarum Litterarum, eap. 16 : Ejusdem, ait, Augustini liber unus, quem de Agone Christiano composuit, maxime vobis necessarius, qui calcato sæculo desudulis in certamine christiano. In librum de Agone Christiano ride lib. 2, cap. 3, Retractationum, tom. 1, col. 631, verbis, Liber de Agone, usque ad verba, Corona victoriæ. M. S. AURELII AUGUSTINI ...HIPPONENSIS EPISCOPI DE AGONE CHRISTIANO **་ LIBER UNUS (a). Hortatur et instituit ad decertandum christiana pugna cum diabolo. Hunc vinci a nobis ac subigi, quando vincuntur cuĮiditates et cor¡ us in servitutem redigitur; ipsum vero corpus servituti subjici docet, si nos ipsos subjiciamus Deo, cui creatura oninis aut voluntate servit aut necessitate. Subsidio fidei munitam esse humanam imbecillitatem, eique per Fi lium Dei carnem fac um quam opportuno remedio subventum esse ostendit. Postea catholicæ fidei capita singula symbol comprehensa percurrens, exortas varias in eam hæreses detegit et vitari jubet. CAPUT PRIMUM.—1. Corona vincentibus promissa. Adversarius diabolus auxilio Christi vincitur. Corona victoriæ non promittitur nisi certantibus. In divinis autem Scripturis assidue invenimus promitti nobis ADMOVITIO PP. BENEDICTINORUM. Ad emendandum librum de Agone Christiano, subsidio fueruat Mss. præter tres Vaticanos, Gallicani septemdecim, unus in primis laudandus codex, quem Germanensi nostræ bibliothecæ dono dedit illustrissimus Dominus D. Dux Noaliensis, codex item collegii Navarrici Parisiensis, codex abbatie Victorine, Germanensis, Corbeiensis, Remensis S. Remigii, vindocinensis, Lyrensis, Uticensis s Ebrulphi, S. Michaelis in Periculo maris, Andegavensis S. Albini, et Andegavensis S. Sergii, Casalis Benedicti, duo Floriacensis bibliothecæ, ac totidem Colbertina, qui alias Thuanæ fuerunt et collegii Fuxensis; Lovaniensium quoque variantes lectiones ex tribus Belgicis Mss. collectæ; ac editiones veteres Pary,, id est, Joannis Tarvi, an. 1513, Am. Amerbachii, Er. Erasmi, et Lev. Lovaniensium. Comparavimus præterea cas omnes editiones initio Retr. et Confess. 1. 1, memoratas. M. (a) Scriptus anno 306, aut faulo post. ut cibus ipse secundum corpus hoc efficiatur quod nos sumus: sic malis moribus per nequitiam et superbiam et impietatem hoc efficitur quisque quod diabolus, id est, similis ejus; et subjicitur ei, sicut subjectum est nobis corpus nostrum. Et hoe est quod dicitur, manducari a serpente. Quisquis itaque timet illum ignem qui paratus est diabolo et angelis ejus (Matth. xxv, 41), dét operam triumphare de illo in semetipso. Eos enim qui foris nos oppugnant, intus viucimus, vincendo concupiscentias per quas nobis › dominantur. Et quos invenerint sui similes, sccum ad pœnas trahunt. CAPUT III. - 3. Dæmones quomodo in cœlestibus sunt, el rectores tenebrarum. Sic et Apostolus dicit, quod in semetipso pugnat adversus potestates exteriores. Ait enim: Non est nobis colluctatio adversus ncarnem et sanguinem, sed adversus principes et potestates hujus mundi, rectores harum tenebrarum, adversus spiritualia nequitiæ in cœlestibus (Ephes. vi, 12). Cœ coronam, si vicerimus. Sed ne longum sit multa commemorare, apud apostolum Paulum manifestissime legitur: Opus perfeci, cursum consummavi, fidem servuvi; jam superest mihi corona justitiæ (II Tim. 1v, 7, 8). Debemus ergo cognoscere quis sit ipse adversarius, quem si vicerimus coronabimur. Ipse est enim quem Dominus noster prior vicit, ut etiam nos in illo permanentes vincamus. Et Dei quidem Virtus atque Sapientia, et Verbum per quod facta sunt omnia, qui Filius Dei unicus est, super omnem creaturam semper incommutabilis manet. Et quoniam sub illo est creatura etiam quæ non peccavit, quanto magis sub illo est omnis creatura peccatrix? Ergo quoniam sub illo sunt omnes sancti Angeli, multo magis sub illo sunt omnes prævaricatores angeli, quorum diabolus princeps est. Sed quia naturam nostram deceperat, dignatus est unigenitus Dei Filius ipsam naturam nostram suscipere, ut de ipsa diabolus vincerctur, et quem semper ipse sub se habet, etiam sub nobis cum esse faceret. Ipsum significat dicens : Princeps hujus mundilum enim dicitur et iste aer, ubi venti et nubes et missus est foras (Joan. x11, 31). Non quia extra munJum missus est, quomodo quidam hæretici putant : sed foras ab animis eorum qui cohærent verbo Dei, el non diligunt mundum, cujus ille princeps est ; quia dominatur eis qui diligunt temporalia bona, quæ hoc mundo visibilis continentur: non quia ipse dominus est hujus mundi, sed princeps cupiditatum earum quibus concupiscitur omne quod transit; ut ei subjaceant qui negligunt æternum Deum, et diligunt instabilia et mintabilia. Radix enim est omnium malorum cupiditas ; quam quidam appetentes ↳ a fide erraverunt, et inserue, runt se doloribus multis (1 Tim. vi, 10). Per hanc cu piditatem regnat in homine diabolus, et cor ejus tenet. Tales suni opines qui diligunt istum mundum.MittiAur autem diabolus foras, quando ex toto corde renuntiatur huie mundo. Sic enim renuntiatur diabolo, qui princeps est bujus-mundi, (cum renuntiatur corruptelis, et pompis, et angelis ejus. Ideoque ipse Do-minus jam triumphantem naturam hominis portans, Scitote, inquit, quia ego vici mundum (Joan. xvi, 35). 100% GAPUT IV, 34.9 Manichæorum error de gente teCAPUT II. 2. Quomodo vincitur diabolus. Vin-nebrarum contra Deum rebellante. Sic enim erraverunt cuntur invisibiles potestates), ubi vòicantur cupiditates. " Multi autem dicunt : Quomodo possumus vincere diabolum quem non videmus ? Sed habemus magistram, qui nobis demonstrare dignatus est quomodo invisihiles hostes vincantur, De illo enim dicit Apostolus: Exuens se carne, principatusel potestates exemplavit, fiducialiter triumphans eos in semetipso (Coloss. m, 15). Ibi ergo vincuntur inimicæ nobis invisibiles potestates, ubi vincuntur invisibiles cupiditates aretsideo quia in nobis ipsis vincimus temporalium rerum cupiditates, necesse est ut in nobis ipsis vinchmus et illum qui per ipsas cupiditates regnat in homine. Quando enim dictum est diabolos Terston manducabis ; dictum est pecentori, Terra es, et in terram ibis (Gen. m, 44, 49). Datus est ergo in cibum diabolo peccator. Non simus terra, si nolumus manducari a serpente. Sicut enim quod manducamus, in nostrum corpus convertimus, 'Plerique Mss., diaboli. T 『』, procellæ et turbines fiunt; sicut etiam Scriptura dicit multis locis, Et intonuit de cœlo Dominus (Psal. XVII, 14); ot, aves cœli (Psal. vm, 9); et, volatilia cœli (Matth. vi, 20); cum manifestum sit aves in aere volare. Et nos in consuetudine hunc acrem cœlum appellamusant cum de sereno vel nubito quærimus, aliquando dicimus, Qualis est aer ? aliquando, Quale est cœlum? Iloc dixi, ne quis existimet ibi habitare mala dæmonia,ubi solem et lunam stellas Deus ordinavia. Que mala dæmonia ideo Apostolus appellat 'spiritulia, quia etiam mali angeli in Scripturis divinis spiritus appellantur. Ideo autem rectores harum tenebrarum cos dicit, quoniam peccatores homines tencbras appellat, quibus isti, dominantur. Ideo et alio doco dicit, Fuistis enim aliquando tenebræ ; nunc autem luz in Domino (Ephes.V, 8) : quia ex peccatoribus justificati erant. Non ergo arbitremur in summo cœlo habitare diabolum cum angelis suis, unde lapsum esse credimus.nivno Manichæi, qui dicunt ante mundi constitutionem fuisse gentem tenebrarum, que contra Deum rebellavitasin quo obello credunt miseri, omnipotentem «Deum none sibi aliter potuisse succurrere, nisi partem suam contra cam mitteret. Cujus gentis principes, sicut illi dicunt, devoraverunt partem Dei, et temperali sunt ut posset mundus de illis fabricari. Sic dicunt Deum pervenisse ad victoriam cum magnis calamitatibus et cruciatibus et miseriis membrorum suorum: quæ membra, dicunt esse commixta tencbrosis visceribus principum illorum, ut eos temperarent, et a furore compescerent. Et non intelligunt tam sacrilegam esse suam sectam, ut credant omnipotentem Deum non per creaturam quam fecerit, sed per ipsam naturam suam bellasse cum tenebris : quod nefas est credere. Neque hoc solum, sed etiam illos qui victi sunt, factos esse meliores, quia furor eorum compressus est: Dei autem- naturam quæ vi 1 |