horrescis, nisi qui forte amens te exhorruerit. Ergo non modo iratus non percutis, sed te irritantibus dona, si quieverint', tribuis. Deus meus, cornu salutis meæ, et susceptor meus, ego infelix, ego te irritavi, ego malum coram te feci, furorem tuum provocavi, iram promerui. Peccavi, et passus es; deliqui, et adhuc sustines. Si pœniteo, parcis ; si revertor, suscipis; insuper dum differo, præstolaris. Revocas errantem, invitas repugnantem, excitas torpentem, amplecteris redeuntem, doces ignorantem, mærentem mulces, a ruina suscitas, post lapsun reparas,fetenti largiris, querenti inveniris, et pulsanti aperis. Ecce, Domine Deus salutis meæ, quid opponam nescio, quid respondeam ignoro; nullum confugium, nullum abs te patet mihi latibulum. Ostendisti mihi bene vivendi viam, dedisti gradiendi scientiam ; minatus es mihi gehennam, et pollicitus es mihi paradisi gloriam. Nunc, pater misericordiarum et Deus totius consolationis, confige timore tuo carnes meas (Psal. cxvi, 120); quatenus quæ minaris, metuendo evadam et redde mihi propitius lætitiam salutaris tui (Psal. L, 14), ut quæ spondes, diligendo percipiam 3. Fortitudo mea, Domine, firmamentum meum, piam Deus meus, refugium meum, et liberator meus, suggere quid de te cogitem, doce quibus te sermonibus invocem, da quibus operibus placeam. Scio namique, scio unum quo placaris, et aliud quod non spernis. Est utique tibi spiritus contribulatus sacrificium, et acceptas cor contritum et humiliatum (Psal. L, 19). Ilis me, Deus meus, adjutor meus, dita muneribus, his contra inimicum muni protectionibus, hoc de flammis vitiorum præsta refrigerium, hoc a desideriorum passionibus pande, pius, refugium. Fac, Domine virtus salutis meæ, ne sim de numero eorum qui ad tempus credunt, et in tempore tentationis recedunt (Luc. vi, 13). Obumbra caput meum in die belli (Psal. cxxxix, 8), esto spes men in dic afflictionis, et salus in tempore tribulationis.

CAPUT III. Quod orantis fiduciam reprimat prava conscientia. En, Domine illuminatio mea, et salus mea, rogavi quibus egeo, intimavi que timeo; sed remordel conscientia, reprehendunt me cordis secreta, et quod amor ministrat, tinor dissipat, zelus incitat, metus increpat. Acta vita formidinem, sed tua ingerit pietas fiduciam; tua hortatur benignitas, mea retardat malignitas. Et, ut verius fatear, occurrunt memorie phantasinata vitiorum, quæ reverberant audaciam præsumentium animorum. Cum enim odio quis dignus sit, qua fronte gratiam requirit? cum pœna debetur, qua temeritate gloria poscitur? Lacessit judicem, qui postposita satisfactione delicti, quærit præmiis honorari Regi insultat obnoxius supplicio, qui flagitat donari indebito bravio ; et dulcein patris affectum stultus exacerbat filius, qui post illaias contumelias, ante pœnitudinem, haereditatis usurpat celsitudinem. Quid, mi pater, egisse me recolo ? Merui mortem, et peto vitam. Commovi regem meum, cujus impudens nunc invoco præsidium. Contempsi judicem, quem tenere postulo adjutorem. Insolens renui audire patrem, quem demum præsumo habere tutorem. Heu mihi quam sero venio ! heu quam tarde festino! heu me quia curro post vulnera, dedignans incolumis pra cavere jacula! Neglexi prospicere tela, modo vero sollicitor de morte vicina. Vulnera vulneribus infixi: quia scelera addere sceleribus non timui. Recenti cicatrices tabe respersi; quia prisca flagitia modernis inquinationibus reciprocavi, et quæ divina solidaverat medicina, mea resolvit prurigo phrenetica. Cutis quæ superducta vulneribus morbum celaverat, sanie erumpente putruit; quia iterata iniquitas concessam misericordiam exinanivit. Novi quippe scriptum, In quacumque die jus!us peccaverit, omnes

justitiæ ejus obliviscentur (Ezech. xvm, 24). Si justitia aboletur justi ruentis, quanto magis peccatoris pœnitentia in idipsum revertentis? Quoties ut canis redii ad vomitum, et quasi sus repetii volutabrum (II. Petr. 1, 22). Fateri mihi, quia et recordari, impossibile est, quot mortalium peccare ignorantes docui, nolentibus delinquere persuasi, resistentes coegi, volentibus consensi. Quot sane gradientibus laqueum induxi, viam quærentibus foveam retexi, ut patrare non horrui, oblivisci non metui : sed tu, juste judex, signasti quasi in sacculo pecuniam observasti omnes semitas meas, et cunctos gressus meos dinumerasti. Tacuisti, semper siluisti, patiens fuisti: væ mihi, demum loqueris quasi parturiens (Isai. XLII, 14).

CAPUT IV. Judicium novissimum timetur Timendi ratio. Ratio fidendi. Deus deorum domine, præstabilis super malitiam, novi quia manifestus venies, novi quia non semper silebis, cum in conspectu tuo ignis exardescet, et in circuitu tuo tempestas ingruerit valida, cum advocaveris cœlum desursum et terram discernere populum tuum (Psal. XLIX, 3 et 4). Ecce tot millibus populorum nudabuntur omnes iniquitates mee, tot agminibus Angelorum patebunt universa scelera mea, non solum actuum, sed etiam cogitationum, simulque locutionum. Tot judicibus inops atabo, quot me praccesserunt in opere bono; tot arguentibus confundar, quot mihi præbuerunt bene vivendi exempla; tot convincar testibus, quot me monuerunt proficuis sermonibus, seque imitandos justis dederunt actionibus. Domine meus, non suppetit quid dicam, non occurrit quid respondeam. Et ceu jam illi intersim discrimini, torquet me conscientia, cruciant cordis arcana, coarctat avaritia, accusat superbia, consumit invidia, inflammat concupiscentia, infestat luxuria, dehonestat gula, confutat ebrietas, detractio lacerat, ambitio supplantat, rapacitas objurgat, discordia dissipat, ira perturbat, levitas dejicit, torpor opprimit, hypocri is fallit, adulatio frangit, favor attollit, calumnia pungit. Ecce, liberator meus de gentibus iracundis, ecce cum quibus vixi a die nativitatis meæ, quibus tudui, quibus fidem servavi. Ipsa me, quae dilexeram, studia damuant; quæ laudaveram, vituperant. Hi sunt quibus acquievi, amici; quibus parui, magistri ; quibus servivi, domini; consules, quibus credidi; cives, quibus cola bitavi; domestici, quibus consenui . Heu mihi, rex meus et Deus meus, quia incolatus meus prolongatus est. Væ mihi, illuminatio mea, quia habitavi cum habitantibus Cedur (Psal. cxix, 5). Et cum sanctus dixerit, multum ; quanto magis dicere infelix possum, nimis incola fuit anima mea (Ibid., 6)? Firmamentum meum Deus, non justificabitur in conspectu tuo omnis vivens. Spes mea, non est in filiis hominum, quem si remota pictate judicaveris, justum invenias; et nisi præveneris miserendo impium, non erit quem glorifices pium. Credo namque, salus mea, quod audivi, quoniam benignitas tua ad pœnitentiam me adducit (Rom. 11, 4). Turris fortitudinis, sonuerunt nectarea labia, Nemo potest venire ad me, nisi Pater meus qui misit me, traxerit eum (Joan. 6, 44 ). Enim, vero quia me instruxisti, tantaque propitius institutione formasti, totis medullis cordis, toto adnisu mentis te, omnipotens Pater, cum dilectissimo Filio tno; teque, dulcissima proles, cum serenissimo invoco Paracleto, trahe me, quatenus post te currere in odorem tuorum delecter unguentorum (a).

CAPUT V. Invocatio Patris per Filium quam efficax. Invoco te, Deus meus, invoco te, quia prope es omnibus invocantibus te, sed invocantibus in veritate:

tu enim veritas es. Doce me, quæso, clementiam tuam, sancta Veritas, te invocare in te; quia hoc fieri quomodo oporteat nescio, sed a te doceri, beata Veritas, humiliter imploro. Abs te enim sapere, desipere est; te vero nosse, perfectum scire est. Erudi me, divina sapientia, et doce me legem tuam. Credo sane, quia quem tu erudicris beatus, et de lege tua docueris eum. Desidero invocare te, quod quæso ut in veritate fiat. Quid est in veritate invocare veritatem, nisi in Filio Patrem ? Ergo, sancte Pater, sermo tuus veritas est, principium verborum tuorum veritas. Hoc quippe est verborum tuorum principium, quod in principio erat Verbum. In ipso principio te suminum adoro Principium. In ipso veritatis Verbo te, perfecta, invoco, Veritas, quo in ipsa eadem dirigas me veritate et doceas. Quid enim dulcius, quam Ge..itorem in nomine Unigeniti exorare, Patrem in recordatione Filii ad pietatem inflectere, regem charissima sobolis denotatione mitigare? Sic rei solent carceribus eripi, sic mancipati vinculis liberari, sic tristem capitis excepti sententiam, non solum vitam, sed insuper nancisci insolitam gratian, dummodo iratis principibus dilectæ prolis intimaverint charitatem; sic delinquentes servuli evadunt supplicia dominorum, dum pro eis intervenit dulcedo filiorum. Sic te, omnipotens Pater, per omnipotentis Filii tui charitatem postulo, educ de carcere ad confitendum nomini tuo animam meam (Psal. CXLI, 8): libera me a vinculis peccatorum, per coæternum flagito unicum tibi Natum; meque, cui propria merita lethalem uinantur sententiam, pretiosissime ad dexteram tuam consedentis prolis interpellatione restaura placatus ad vitam. Quem enim alium dirigam intercessorem tibi nescio, nisi hunc qui est propitiatio pro peccatis nostris (I Joan. 11, 2), qui sedet ad dexteram tuam, qui etiam interpellat pro nobis (Rom vin, 34). Ecce advocatus meus apud te Deum et Patrem. Ecce pontifex summus, qui non alieno eget expiari sanguine, quia proprio fulget perfusus cruore. Ecce hostia sancta, bene placens et perfecta, in odorein suavitatis et oblata et accepta. Ecce agnus sine macula, qui coram se tondentibus obmutuit (Iszi. LIII, 7), qui alapis casus, sputis illitus, opprobriis affectus, os suum non aperuit. Ecce qui peccatum non fecit, peccata mea pertulit, et languores meos suo livore Sanavit (I Petr. 11, 22, 24).

2

CAPUT VI. Passio Filii repræsentatur Putri. Aspice, Pater pie, piissimum Filium pro me tam iinpia passum. Respice, clementissime Rex, qui patitur, et reminiscere benignus pro quo patitur. Nonne hic est, mi Domine, innocens ille, quem, ut servum redimercs, Filium tradidisti? Numquid auctor vitæ hic est, qui ut ovis ad occisionem ductus (Isai. Lin, 7), tibique obediens usque ad mortem factus (Philipp. 11, 8), atrocissimæ non timuit necis subire genus? Recole, totius salutis dispositor, quia hic ipse est, quem etsi tua ex virtute genuisti, meæ tamen infirmitatis participem fieri voluisti. Vere hæc est tua deitas, que meam induta naturam, crucis ascendit patibulum, que in assumpta carne triste tulit supplicium. Reduc, Domine Deus meus, oculos majestatis tuæ super opus ineffabilis pietatis. Intuere dulcem natum toto corpore extensum, cerne manus innoxias pio manantes sanguine; et remitte placatus scelera quæ patraverunt manus meæ. Considera inerme latus crudeli perfossum cuspide; et renova me sacro sancto fonte illo, quem inde fluxisse credo. Vide immaculata vestigia, que non steterunt in via peccatorum (Psal. 1, 1), sed semper ambulaverunt in lege tua, diris confixa clavis; et perlice gressus meos in semitis tuis, facque odio habere benignus omnem viam iniquitatis. Viam iniquitatis, misericors, amove a me, facque me propi

·

tius viam veritatis eligere. Oro te, rex sanctorum1 per hunc sanctum sanctorum, per hunc Redemptorem meum, fac me currere viam mandatorum iuorum ut ei valeam spiritu uniri, qui mea non horruit carne vestiri. Numquid non attentis, pie Pater, adolescentis Fili charissimi caput, nivea cervice deflexa pretiosam resolutum in mortem? Aspice, mitissime Conditor, dilecta sobolis humanitatem; et miserere super infirmi plasmatis debilitatem. Candet nudatum pectus, rubet cruentum latus, tensa arent viscera, decora languent lumina, regia pallent ora, procera rigent brachia, crura pendent marmorea, rigat terebratos pedes beati sanguinis unda. Specta, gloriose Genitor, gratissime prolis lacerata membra; et memorare benignus quæ mea est substantia. Conspicare Dei hominis pœnam; et releva conditi hominis miseriam. Vide redemptoris supplicium; et remitte redempti delictum. Hic est, Domine mi, quem propter peccata populi tui percussisti, licet ipse sit dilectus in quo tibi bene complacuisti (Matth. 1, 17). Hic est ille innocens, in quo dolus inventus non est; et tamen cum iniquis deputatus est (Isai. LIII, 9, 12).

CAPUT VII. Dei in passione Christi mira dispositio. Unde hinc homo gratiam rependere queat. Quid commisisti, dulcissime puer, ut sic judicareris? Quid commisisti, amantissime juvenis, ut adeo tractareris? Quod scelus tuum, quæ noxa tua; quæ causa mortis, que occasio tuæ damnationis? Ego enim sum tui plaga doloris, tuæ culpa occisionis. Ego tuæ passionis livor, tui cruciatus labor. Ego tur mortis meritum, tue vindicta flagitium. O mirabilis censuræ conditio, et ineffabilis mysterii dispositio! Peccat iniquus, et punitur justus; delinquit reus, et vapulat innocens; offendit impius, et damnatur pius: quod meretur malus, patitur bonus; quod perpetrat servus, exsolvit dominus; quod committit homo, sustinet Deus. Quo, Nate Dei, quo tua descendit humilitas? quo tua flagravit charitas ? quo processit pietas? quo excrevit benignitas? quo tuus attigit amor? quo pervenit compassio? Ego inique egi, tu poena multaris; ego facinus admisi, tu ultione plecteris; ego crimen edidi, tu torturæ subjiceris: ego superbivi, tu humiliaris; ego tumui, tu attenuaris; ego inobediens exstiti, tu obediens scelus inobedientir luis; ego gule parui, tu inedia afficeris; me ad illicita rapuit concu piscentia arboris, te perfecta charitas ducit ad crucem ego præsumpsi vetitum, tu subisti equuleum; ego delector cibo, tn laboras patibulo; ego fruor deliciis, tu laniaris clavis; ego pomi dulcedinem, tu fellis gustas amaritudinem; mihi ridens congandet Eva, tibi plorans compatitur Maria. Ecce, Rex gloriæ, ecce mea impietas, et tua claret pietas. En mea injustitia, et tua liquet justitia.

Quid, Rex meus et Deus meus, quid retribuam tibi pro omnibus quæ tribuisti mihi? Non enim inveniri in corde potest hominis, quod condigne talibus referatur præmiis. Numquid sagacitas machinari potest humana, cui comparetur miseratio divina? Nec est creaturæ moliri officium, quo juste Creatoris recom penset præsidium. Est autem, Nate Dei, in hac tua admirabili dispositione, est cui fragilitas mea in aliquo suppeditet, si tua visitatione compuncta mens carnem suam crucifigat cum vitiis et concupiscentiis (Galat. v, 24): et si hoc a te conceditur, quasi jam tibi incipit compati, quia et tu pro peccato dignatus armabitur ad exteriorem palmam : quatenus devicta es mori. Sicque per interioreni victoriam te duce persecutione spirituali, non vereatur pro amore tuo

Alias, rex sæculorum per hunc Redemptorem.
Apud Anselmuin additur, dure.

a sic Ms. Melt. Apud Anselmum, ad illicitam concupi scentia rapuit arborem; vel, ad illicitum rapuit concupi scentia ardorem. At editi, ad illicitam concupiscentiam rapuit arbor.

Sic Ms. Mett. At editi, per interioris hominis.

(Vingt-neuf.)

subjici gladio materiali. Ita exiguitas conditionis, si tuæ complacet pietati, magnitudini valebit pro viribus respondere Conditoris. Et hæc cœlestis medicina, bone Jesu, hoc tui antidotum amoris. Oro te per antiquas misericordias tuas, infunde vulneribus meis, quod rejecta viperex contagionis bile, redintegret ine incolumitati pristinæ quo gustatum tuæ nectar Euavitatis faciat me illecebrosa mundi prospera toto affectu despicere, et nulla ejus pro te adversa formidare; memorque perpetuæ nobilitatis, semper fastidiam ventos ujus transitorii tumoris. Nihil, quæso, sine te mihi dulcescat, nihil complaceat, nil pretiosum, nil præter te mihi arrideat speciosum: vilescant, obsecro abs te, mihi omnia, sordeant universa. Quod tibi adversum, sit mihi molestum ; sic et beneplacitum, indeficiens desiderium. Tadeat me gaudere sine te, et delectet tristari pro te. Sit mihi nomen tuum refocillatio, et memoria tua consolatio; fiant mihi lacrymæ meæ panes (Psal. XLI, 4), tuas die ac nocte investigando justificationes; sit mihi bonum lex oris tui super millia auri et argenti (Psal. cxvIII, 72). Sit obedire tibi amabile; et resistere, exsecrabile. Rogo te, spes mea, per omnes potestates tuas, ut propitieris impietatibus meis. Adaperi aures meas mandatis tuis, et ne declines, flagito per nomen sanctum tuum, in verba malitiæ cor meuin, ad excusandas excusationes in peccatis. Peto etiam per admirabilem humilitatem tuam, ne veniat mihi pes superbiæ, et manus peccatoris non moveat me.

CAPUT VIII. Per passionis Christi meritum quanta orantis fiducia. Ecce, omnipotens Deus, Pater Domini mei, dispone benignus quomodo mihi miserearis; quoniam quidquid pretiosius inveni, devote obtuli, quidquid carius reperi, suppliciter præsentavi. Nihil mihi reliqui, quin tue exposuerim majestati; nihil jam superest quod adjiciam, quia totam tibi deleg vi spem meam. Direxi tibi advocatum meum dilectum Filium tuum, misi gloriosam progeniem inter me et te mediatorem; misi, inquam, intercessorem, per quem confido veniam. Misi verbis, quod pro me dixi missum factis et numeravi sanctissimae tibi sobolis mortem, quam pro me credo fuisse perpessam. Credo missam a te deitatem, meam suscepisse humanitatem : in qua dignum duxit vincula, alapas, sputa irrisionesque perferre, necnon crucem, clavos telumque suscipere. Hanc olim infantia vagitibus demolitam, pueritia pannis adstrictam, juventæ sudoribus vexatam, jejuniis maceratant, vigiliis afflictam, itineribus fessam; postea affectam flagris, laceratam suppliciis, deputatam cum mortuis, ditatam vero gloria resurrectionis cœlorum gaudiis induxit, et in dextera tuæ celsitudinis collocavit. En placatio mea, et propitiatio

tua.

Hic intende pius quem genueris Filium, et quem redemeris servum. Hic aspice factorem, et ne despicias facturam. Amplectere serenus pastorem, et recipe misericors allatam propriis humeris ovem. Hic ipse est fidelissimus pastor ille, qui dudum errabun:lam per abrupta montium, per præcipitia vallium multis quæsierat variisque laboribus; quique jam morienti, jam per longa exsilia deficienti, tamen inventa gau dens se supposuit, et miro sibi aduisu charitatis innixam de confusionis abysso levavit, piisque astrictam complexibus ad nonaginta novem unam quæ pericrat reportavit (Luc. xv, 4-7). Ecce, Domine mi rex, Deus omnipotens, ecce pastor bonus refert tibi quod comanisisti ei. Suscepit, te disponente, ad salvandum hominem, quem tibi restituit omni labe immunem. Ecce tuum tibi charissimus Natus plasma reconciliat, quod a te procul deviarat. En gregi tuo pastor mitis reformat, quod prædo violentus abegerät. Reddit tuis conspectibus servum, quem sua fecerat conscientia fugitivum: ut qui per se mcruit pœnam, per fautorem

hujusmodi mereatur, veniam; cuique pro culpis supererat gehenna, tanto duce jam confidat revocari ad patriam.

3

Potui per me te, sancte Pater, offendere; sed non valui per me placare.Factus est adjutor mens, Deus meus, tuus dilectus Filius, meam participans humanitatem, ut curaret infirmitatem quatenus unde culpa emerserat offensionis, inde tibi immolaret sacrificium laudis; meque per hoc redderet tue pietati placabilem, qui sedens ad dexteram tuam semper meæ substantiæ se ostenderet esse consortem. Ecce spes inca, ecce tota fiducia mea. Si me pro mea, ut dignum est, despicis iniquitate; respice me saltem miserans pro dilectæ sobofis charitate. Attende in Filio, quo propitieris servo : vide carnis sacramentum, et remitte carnis reatum. Quoties beatæ prolis tibi patent vulnera, delitescant, obsecro, scelera mea. Quoties rubet pretiosus pio de latere sanguis, diluatur, obsecro, labes meæ pollutionis. Et quia te caro lacessivit ad iram, caro te flectat, imploro, ad misericordiam; ut, si me caro seduxit ad culpam, caro deducat ad veniam. Multum quippe est quod mea meretur impietas; longe autem majus, quod Redemptoris mei reposcit jure pietas. Magna enim est mea injustitia; satis vero major Redemptoris justitia. Quanto namque est superior Deus homine, mica malitia est inferior ejus bonitate, ut qualitate, etiam quantitate. Quid enim delinquere posset homo, quod non redimeret Filius Dei factus homo? Que tantum superbia tumeret, quam non tanta humilitas sternerei? Quodnam esset mortis imperium, quod Nati Dei non destrueret crucis supplicium? Nimirum, Deus meus, si aqua lance delicta peccantis hominis, et redimentis gratia librentur auctoris ; non tantum oriens ab occidente, seu inferior separatur 3 infernus a summo cœli cardine. Jam, lucis optime creator, jam culpis ignosce meis, pro dilecti Filii laboribus immen sis. Jam ejus, qua: o, pietati mea impietas, ejus modestie mea perversitas et mansuetudini donetur ferocitas. Jam sua meam humilitas superbiam, patientia impatientiam, benignitas duritiam, obedientia inobedientiam, tranquillitas inquietudinem, dulcedo amaritudinem, suavitas iram, charitas lucrifaciat crudelitatem.

6

CAPUT IX. Spiritus sanci invocatio. (a) Jam, divini amor numiais, Patris omnipotentis prolisque beatissimæ sancta communicatio, omnipotens paraclete Spiritus, morentium clementissime consolator, jam cordis mei penetralibus potenti illabere virtute, et tenebrosa qua que laris neglecti latibula corusci luminis fulgore pius habitator lætilica, tuique roris abundantia longo ariditatis marcescentia squalore visitando fecunda. Saucia interioris hominis arcana tui amoris j.culo, et tepentis medullas jecoris flammis salutaribus penetrando succende, sanctique fervoris igne illustrando intima mentis ac corporis universa depasce. Pota me torrente voluptatis tuæ, ut nil jam mundanorum degustare libeat venenatæ dulcedinis. Judica me, Domine, et discerne causam meam de gente non sancta (Psal. XLII, 1): doce me facere voluntatem tuam, quia Deus meus es tu (Psal. CXLII, 10). Credo ergo quia quemcumque inhabitaveris, Patris ac pariter Filii domicilium condis. Beatus qui te merebitur hospitem, quoniam per te Pater et Filius apud cum facient mansionem (Joan. xiv, 23). Veni jam, veni, benignissime dolentis animæ consolator, in opportunitatibus et tribulatione adjutor. Veni, mun