ÀҾ˹éÒ˹ѧÊ×Í
PDF
ePub

CAPUT I. De poenis infernalibus. Principalia auzem sunt duo tormenta in inferno, frigus intolerabile, et calor ignis inexstinguibilis; unde in Evangelio legitur, Illic erit fletus et stridor dentium (Matth. xIII, 42; xxii, 13; xxv, 30). Fletus namque et liquefactio oculorum ex calore nascitur; stridor vero dentium ex frigore nascitur. Hinc etiam beatus Job,' De aquis, inquit, nivium transibunt ad calorem nimium (Job xxiv, 19). De quibus duobus innumera pendent pœnarum genera; videlicet, sitis intolerabilis, pœna famis, pœna fotoris, pœna horroris, pœna timoris, pœna angustia, pœna tenebrarum, severitas tortorum, præsentia dæmonum, ferocitas bestiarum, crudelitas ministrantium, dilaceratio immortalium vermium, mis conscientiae, ignite lacrymar, suspiria, miserie, dolor sine remedio, vincula sine solutione, mors æterna, pœna sine fine, absentia Christí post visionem ejus, quæ sola omnia supra dicta superat, 1 omnibus pœnis intolerabilior.

ver

et

CAPUT III. De his quos pœnæ æternitas a mundi voluptate non deterret. Inferni duplex pæna. Anni centum nulla æternitatis portio. Væ igitur illis perenne, qui subire hæc omnia mala etiam sine fine merentur, pro delectabili unius hora somnio: tanta etenim et Lalis est omnis hujus mundi gloria, ad æternam coinparata gloriam. Melius erat eis, quod dictum est de infelice Juda, non nasci (Matth. xvvr, 24), quam malis suis meritis plagas inferni sustinere. Quid stultius, quid insanius est, quam umbra et imagine et similitudine veræ glorie et veræ delectationis, vera: pulchritudinis, veri decoris, veri honoris, more infantium, decipi et superari; et ipsam veram gloriam non quærere, non desiderare? Quis imaginem auri in aqua, ipso auro neglecto, eligeret; et non statim a cunctis fatuus et insanus crederetur? Quis orbem solis in speculo redditum, vel in qualibet materia formatum plus diligeret, quam ipsum solem; et non ab omnibus derideretur? Sic irridendus, imo dolendus est, quisquis mundi hujus caducam fragilitatem et inutilem carnis voluptatem diligit, quærit, contendit, aterna gloria contempta, et neglectis regni cœlestis incllabilibus gaudiis. Hoc commercium insipientium valde est, et miserorum, et cor sanum non habentium, etiamsi plaga inferni non sequerentur, quæ nec dici nec cogitari possunt. Duplex vero plaga est, abesse a regno Dei, et essc semper in inferno, id est, cum diabolo damnari; præsentiam amittere An gelorum, et terribilem dæmonum semper pati presentiam. Quantum caveri, vitari, metui debet, nullo modo dici potest. Quis cum sano sensu pro unius diei deliciis, centum annorum pœnam eligeret? El miseri tamen et sine ulla sapientia, voluptatem car nis sequentes, non vitaut, non effugiunt intolerabiles pœnas, non centum annorum, non millies mille,, sed omnium sine fine, seculorum pro quadraginta vel sexaginta annorum deliciis, vel qualibet corruptibili delectatione, Quantum autem interest inter unum diem, et centum annos; non tantum utique, sed plus interest inter quadraginta vel sexaginta vel centum annos, et æternitatein, sive in bono, sive in malo futuram. Unus enim dies aliqua portio est, in centum annorum spatio, quamvis valde modica; at vero centum annorum spatium nulla portio est in illa æternitate. Si enim, verbi gratia, centesima vel millesuma pars esset aternitatis, prædictum ejus spatium post centuplum ejus spatium vel milluplum æternitas esse desineret; quod ratio non sinit æternitatis, que si ullo modo, ullo tempore finiretur, æternitas omnino

[merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small]

modas salanæ suggestiones vigilandum. Omni studio lata sæculi via vitanda est, quæ ducit ad mortem : at vero omni cordis desiderio via angusta, quæ ducit ad vitam, adeunda est et appetenda (Matth. vn, 13, 14). Via hec angusta est via abstinentiæ, et castitatis, et humilitatis, et omnis religionis : quam viam ante nos Christus attrivit, qua via ad suum regnum migravit. Cujus vestigia et nos sequamur, donec post eum eadem via ad urbem regiam perveniamus, in qua ipse regnat. De qua urbe quidquid homo dixerit, quasi stilla de mari est, vel quasi scintilla de foco. In qua videlicet urbe fulgebunt justi sicut sol (Id. xm, 43), ut Dominus ait. Übi summa pax erit, summa quies, nullus labor, nullus dolor, nulla paupertas, nec senectus, nulla mors, nec ulla nox, aullum cibi desiderium, nullum sitis incendium; sed cibus et potus omnium erit visio Christi et sanctæ Trinitatis, et contemplatio puro cordis oculo ipsius divinitatis, et assidua lectio, ut ita dicam, libri vitæ, id est, æternæ veritatis et summæ sapientiæ, et verbi Dei, quæ est Jesu Christi visio; ubi quidquid nunc nos latet, manifestius crit. Ubi ratio manifesta erit, cur hic eleetus est, et ille reprobatus; cur hic in regnum assumptus, et ille in servitutem redactus; cur alius in utero moritur, alius in infantia, alius in juventute, alius in senectute; cur alius pauper est, alius dives; cur filius adultera baptizatur, et aliquando filius legitimæ conjugis ante baptismum moritur; cur qui bene incipit vivere, aliquando male finit; et qui male incipit, sæpe bene finit. Haec omnia et hujusmodi mulla in libro vita plana et aperta erunt. In eadem urbe præmium singulorum, omnium; et omnium per charitatem singulorum erit. Ibi omnium bonum omuibus patebit. Ibi omnes invicem suas cogitationes cognoscent. Ibi nullus superior superbus erit, nullus interior invidus. Quomodo enim qui omnes sicut se ipsum diliget, alicui invidere poterit, cum nemo sibi ipsi invideat? Ibi nullus melius esse vel superius concupiscet, quam erit ; quia aliter esse quam quod meruit, nec esset decorum; nec aliter esse desiderabit quam quod erit; quia ita esse at erit, pulchrum erit, non solum sibi ipsi, sed etiam universo corpori Ecclesiæ cœlestis. Quomodo enim quodlibet membrum in corpore, si superius vel inferius ponatur quam natura constituit y monstruosum efficit corpus et turpe, sie nimirum si aliquis in regno Dei superius ordinetur, quam postulat ars et voTuntas omnipotentis artificis, turpitudinem efliciet, non solum sibimet, sed omni congregationi, in qua qui erit minimus, majorem sine dubio habebit gloriam, quam totum habens mundi regnum, etiam si æternum essel. Vile enim valde est elementis frui, in comparatione frucndi et gaudendi ipso Deo, et visibilibus delectari et corporalibus. (a) Tanta est enim pulchritudo justitiæ, tanta jucunditas lucis æterna, hoc est, incommutabilis veritatis et sapientiæ;out etiamsi non liceret amplius manere in ea quàm unius diei mora, propter hoc solum innumerabiles anni hujus vitæ pleni deliciis in circumfluentia corporalium bonorun recte meritoque contemnerentur. Non enim falso aut parvo affectu dictum est. Quoniam melior est dies una in, atriis luis super millia (Psal. LXXXI, 11)ados

[ocr errors]

Nihil est comparandum delectationi et gaudio, quod nascitur ex invisibilibus et incorporeis, et ex societate Angelorum et justorum omnium, et ex certa scientia el cognitione ipsius divine naturæ, ob ex Dei ipsius facie ad faciem visione. Cujus pulchritudinem mirantur Angeli, cujus imperio suscitantur mortui, cujus sapientiæ non est numerus (Psal. CXLVI, 5), cujus regnum finem nescit, cujus gloria nequit nar

[merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small]

rari; cujus lux tam solem obscurat, ut ejus comparatione nullam habeat sol Incem; cujus dulcedo tam mel superat, ut ei comparatum velut absynthium sit amarissimum. Cujus faciem si omnes carcere inferni inclusi viderent, nullam pœnam, nullum dolorem, nullamque tristitiam sentirent; cujus præsentia si in inferno cum sanctis habitatoribus appareret, continuo infernus in amœnum converteretur paradisum. Cujus sine nutu nec folium de arbore cadit. Cujus oculi flammivomi profundum penetrant inferni. Cujus auris tacitam cordis vocem audit, id est, cogitationem. Cujus oculus non minus audit, quam videt; cujus auris non minus videt, quam audit; quia non corpus sunt, sed summa sapientia et certa cognitio. Cujus delicia sine fastidio satiant: quæ cum a beatis inveniuntur, semper tamen desiderantur, et esuriem et sitim sine poena efficiunt, et ardenti semper desiderio delectant. Cujus secreta mirabilia, videntibus ea semper nova sunt et mira; et

est, quia verum malum vel peccatum est1. Aliter enim non posset esse malum vel peccatum, nisi verum esset malum vel peccatum; falsum enim malum non est malum, ut falsum argentum non argentum est. Potest aliquis a veritate dicere malum vel peccatum exortum esse vel factum, et quodam modo opus esse veritatis malum; quod omnino falsum est. Omne enim verum a veritate est, et omne verum in quantum verum, bonum est: a veritate igitur est verum esse, ut sit malum vel peccatum, non ipsum malum vel peccatum ; aliud namque est ipsum malum, aliud verum esse illud. Quamvis igitur ipsum malum bonum non est, bonum est tamen verum esse ut sit illud. Nisi enim bonum esset esse malum, nullo modo sincret Deus illud fieri. Multa quippe bona de malis Omnipotens facit, ut de adulterio hominum bonos format et facit homines. Si autem et quadam illius lucis particula quasi per angustas rimas infusa, hæc et alia omnia quæ novimus, vera esse cognovimus; quali et ubi ipsum solem veritatis facie ad faciem videbimus,

videri, pariunt stuporem post quanta luce scientiæ et sapientiæ illic illustrabimur,

[ocr errors]

mille annos et millies mille. Et cum Angeli ab ini

tio mundi ea soliti sint videre, tamen non minus hoid est, certa et vera sapientia cognoscemus? cujus die admirantur ea, quam in primo die; alioquin dudum coram Angelis assiduo vivendi usu vilescerent. Cujus cognitioni præterita et futura, non præterita et futura, sed præsentia sunt.

CAPUT V. Deo omnia præsentia sine libertatis kumanæ præjudicio. Dei locutio et laus. Existentia ante tempus, Lux. Malum verum pejus falso. Dei visio quid beatis conferat. Dei æternitas. Dei scientia. Unde non diem jndicii videbit, et primum diem sreali non vidit: sed utrumque videt. Cujus præscientia neminem cogit ad peccandum, ut multi errantes dicunt. Si enim, inquiunt, præscivit Deus Adam peccaturnin esse, non peccare non potuit. Ex quo errore nascitur, Deum causam esse peccati, quod nefas est dicere. Et illi tamen etiam suis verbis alligantur. Si enim quod præscientia Dei habet, et, necesse est fieri; ideo volunLate propria homo peccavit, et non aliqua necessitate, quia in præscientia Dei suit, ut voluntate et libero ar bitrio, et non necessitate cogente peccaret. Si ergo præscientia Dei non potest vitari, non potuit homo alifer peccare nisi voluntate, nulla afia vi cogente: quia

præsentia similes ci facit præsentes. Qui enim veræ sapientiæ, vere pulchritudini, veræ æternitati adhærebit, sapiens utique et pulcher et æternus erit. Sic enim absentia ejus dissimiles ei omni modo facit. Cujus æternitas sine initio et sine fine est; (si enim esset tempus quando non esset, quis eum faceret?) quia ipse est solus Deus, et ante ipsum Deus alius non erat, nec est, nec erit. Non forte se ipsumn creavit, cum nihil se, ipsum creat; qua enim potentia qui omnino non esset se ipsum faceret? Restat igitur quod omnino factus non est Deus. Cum ergo nullo modo Deus factus est, sine initio ante omnia erat. Quidquid enim factum est, initium habet : et quidquid initium habet, sine dubio factum est, non ab alio

alio nisi a Deo non facto, sed omnia faciente. Cujus sine ulla varietate cognitionis, et sine ullo cursu huc et illuc innumerabilem varietatem omnium creaturarum, Angelorum, hominum, steifārum, arenarum, capillorum, verborum, cogitationum, momentorum omnium pigm simpl-ét semel comprehendit et intelligit. Fons igitur et origo omnis scientiæ Deus

ita Deus præscivit illum peccaturum. Si ergo voluntarie, quanto plus quis bibet, tanto plus sitiet.

non coactus est. Si enim non coactus est ad peccandum, potuit sine dubio non peccare si vellet; ideoque pœnani meruit, quia non invitus peccavit; alioquin a Deo pœnam mortis non susciperet. Cujus locutio est occulta inspiratio, qua mentibus suam voluntatem et suam charitatem invisibiliter ostendit; quam videndo Angeli per omnia Deo obediuiit. Cujus laus est qua electos laudabit, manifestatio qua suorum electorum bona oinnibus monstrabit; assidua autem laus qua electi eum laudabunt, est admiratio ejus perennis. Qui miro modo non tempore præcessit munspatio fuit ante

dum et tempus (nullius enim horde pe initio. Non mundum), et tamen semper erato enim erat tempus ante tempus tempus autem con mundo concreatum est. Si igitur tempus ab initio mundi coepit currere, ante mundum factum non erat. Ideoque nullo tempore, ut prædiximus, præcessit Deus t s tempora et mundum cis eis priorein; ejus enim moun cop court em, no paulo cœperunt currere. Quidquid movetur,' suum motom præcedit. Ineffabili enim æternitate præcessit Deus mundum, non tempore. Cajus tempus ante mundum non erat. Cujus lux tenebras depellit ignorantin et certa esse coaliqua particula hec omnia, quæ diximus, gnoscimus. Eadem luce melius esse verum, quam falsum, videmus, et tamen pejus esse veram malum vel verum peccatum, an: {"quam falsuin malum vel falsum peccatum; non quia verum est, sed quia matum vel peccatum est; sed ideo málum vel peccatum

[blocks in formation]

VI Beatorum scientia. De trina visione, corporali, spirituali, intellectuali. Incomparabiliter ergo totius mundi regnum, ut supra diximus, etsi æternum esset, præcellit, societati et sancto

rum, et præsenti ipsius Dei cujus

cer

visione trina scientia nascitur: id est, nit, et Deus qui cernitur, el cæteri omnes ommia videbunt et intelligent. Sicut enim per speculum vitreum trina nobis visio administratur, quia nos ipsos, et ipsum speculum, et quidquid præsens adest videmus; sic per speculum divinæ claritatis, et ipsum Denm ut est, videbimus, quantum possibile erit creaturæ, et nos ipsos, et ceteros vera et certa scientia cognoscemus. Tunc abdita creaturarum, et ipsius iiiferni," dendo Deum videbimus. Tunc justis manifestum erit, Deus est initio et sine ante omnia nia et post omnia ? quidquid interest inter nasci, quod ad Filium pertinet, et procedere, quod ad Spiritum sanctum, excepto quod unus ex uno natus sit, alter ex dadBus processit : et quomodo Pater non præcessit Filium tempore, sed origine, nec Spiritum sanctum : et quomodo omiia Dei unun sunt in Deo, excepto quod ad relationcin pertinet nam sapientia Dei et veritas® Beuternitas non diversa sunt inter se, sed upum sunt sicut cetera non magis sapientia quam

quomodo visibilis, incomparabilis, sine

non

Lane Vienti fenligneleritas est quam sapientia, quamquam cætera Dei omnia;

[ocr errors]
[ocr errors][merged small]

unum enim sunt in Deo, et non solum hæc inter se eadem sunt in Deo, sed non aliud sunt quam ipse Deus: et quomodo mundus erat in Deo, antequam in se ipso esset, non mundus, sed Deus : et quomodo nbique totus sine loco, magnus sine quantitate, bonus sine qualitate: et quomodo omnia penetrat munda et immunda sine sui pollutione. Si enim lux ista visibilis omnia loca illustrat, et sterquilinia etiam penetrat sine fetore, et sine sui pollutione; quanto magis Deus, qui est invisibilis et incommutabilis lux, omnia penetrat, regit, sustinet, circumdat, illustrat, sine ulla mutatione vel pollutione, non solum cœlestia et terrestria, sed etiam infernalia?

Tunc erit electis Dei trina visio, id est, corporalis, qua corpora cernentur; quorumdam splendentia-nt sol, quorumdam ut luna, aliorum ut stellæ. Et spiritualis, qua similitudines corporum in spiritu et non

fallaci phantasia inspicient ; qua visione etiam hodie fruuntur spiritus justorum post corporum claustra : et visio intellectualis, qua puro meutis oculo in spi. ritu Deum videbunt, et suas animas, et virtutes intimas, et spiritus angelicos. Tunc duplices Deo acturi sunt gratias, videlicet pro sua liberatione a perpetua damnatione, et pro bonorum ineffabili retributione. Tune communis omnium reus et hostis diabolus in conspectu electorum Dei damnabitur, cujus damnatio et intolerabilis pœna delectabile spectaculum præstabit electis. Tunc ardentissimo amore liberatorem suum et omnium bonorum datorem amabunt, et sine fine et sine fastidio clamore cordis laudabunt Deum omnipotentem, benignum et misericordem: cui ho · nor et gloria et nunc et per omnia sæcula sæculoruin. Amen.

ADMONITIO IN LIBRUM SUBSEQUENTEM.

Hoc opusculum ci:cumferebatur etiam inter Bernardi opera, inscriptum Scala claustralium, sive Tractatus de modo orandi; sed nec illius esse Lovanienses censuerunt, et bene quidem. In codice enim Ms. Carthusiæ Coloniensis (sicuti in ultima editione Bernardi notatum est) pr.cfixam habet epistolam cum ista epigraphe: Epistola domini Guigonis Carthusiensis ad - fratrem Gervasium de Vita contemplativa. Dilecto fratri suo Gervasio Fr. Guigo, delecturi in Domino. Amare te ex debito tèncor, quia prior me amare încœpisti; el rescribere tibi compellor, quia litteris tuis ad scribendum me priùs invitasti. Quædam ergo quæ de spirituali exercitio claustralium excogitaveram, iransmittere proposui; ut qui talia experiendo melius, quam ego tractando, didicisti, mearum judex sis cogitationum et corrector. Et merito hæc nostri laboris initia tibi primitus offero, ut novelle plantationis primitivos fructus colligas; quoniam de sorvitute Pharaonis, le delicata solitudine laudabili furto surripiens, in ordinata castrorum acie collocasti, ramum de olcastro artificiose excisum prudenter inserens in oliva. Tum liber incipit : Cum die quadam, ete. Post extrema auteni verba illa, pacem in idipsum, sic liber clauditur: Tu ergo frater, mi Gervasi,' si quando dátum tibi füerîl desuper prædictorum graduum celsitudinem conscendere, memento mei; et ora pro me, cum bene fuerit tibi; ul sic cortina cortinam trahat, et qui audit, dical, Veni.

[ocr errors]

SCALA PARADISI,
LIBER UNUS.

CAPUT PRIMUM. Descriptio quatuor graduum exercitationum spiritualium. Lectio. Meditatio. Oratio, Contemplatio, Cum die quadam corporali manuum labore occupatus de spiritualis hominis exercitio cogitare coepissem, quatuor spirituales gradus animo cogitanti se subito obtulerunt, scilicet lectio, meditatio, oratio et contemplatio. Hæc est scala claustralion, qua de terra in cœlum sublevantür, gradibus distincla paucis, immensæ tamen et incredibilis magnitudinis, Cujus extrema pars terræ innixa est, superior vero nubes penetral, el secreta ator. Hi

[ocr errors]

gradus sicut nominibus et nume diversi,
ordine et mumere sunt distincti. Quorum proprieta.
tes et officia quidem singula, quid circa nos efficiant,
quomodo inter se invicem differant et praemincain,
si quis diligenter inspiciat, quidquid laboris aut stu-
dii impenderit in eis, breve reputabit et facile, prie
utilitatis et dulcedinis magnitudine.
lectio,
nispectio.
Meditatio est studiosa mentis actio, occulte veritatis
notitiam ductu proprie rationis investigans. Oratio
est devota cordis intentio in Deum, pro malis amo-
vendis, et bonis adipiscendis. Contemplatio
in Deum suspensa quædam elevatio, æternæ dulcedi-
nis gaudia degustans.

sedula Scripturarum cum animi in pre

mentis

CAPUT II. Descriptio officiorum quatuor graduum. Assignatis ergo quatuor graduam descriptionibus,

↑ Alias, merito:

Alias, mentis.

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

1

[ocr errors]
[ocr errors][merged small][ocr errors][merged small]

1

1

Quærites, et invenietis; mulsale et Aperietur vobis (Math. NIL. 7). Quærite legendo, et invenietis mediLaudo. Pulsare orando, et aperietur vobis contemplando. Lectio quasi solidum cibum ori appouit; meditatio masticat el frangit; oratio saporem acquirit; conteinplatio est ipsa dulcedo, que jucundat et reficit. Lectio in cortice, meditatio in adipe, oratio in desiderii postulatione contemplatio in adepte dulcedinis delectatione. Quod ut expressius videri possit, unum de multis supponam exemplum. In lectione audio, Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt (Id. V8). Ecce breve verbum, sed suave et multiplici seusų refertum ad pastum anime quasi uvam ministravit quam postquam anima diligenter inspexerit, dicit intra se Potest aliquid boni esse, rodibo ad cor meum, et tentaba si forte intelligere et invenire potero munditiam hanc pretiosa cum et desiderabilis est res isla, cujus possessores beati dicuntur, quibus visio, Dei, quæ est vita æterna, promittitur, que tot sacræ Scriptura testimoniis collaudatur. Hoc ergo sibi plenius explicari desideraus, incipit hanc unam masticare et frangere, eamque quasi in torculari ponit; deinde excitat rationein ad inquirendum quid sit, et quomodo haberi possit hæc adeo pretiosa et desiderabilis munditia.

CAPUT HI. Meditationis officium. Scientia in malis,

non sapientia. Accedens ergo sedula meditatio, non remanet extra, non hæret in superficie litteræ, altius figit pedem, interiora penetrat, singula rimatur. Attente considerat quod non dixit, Beati mundo corpore, sed corde: quia non sufficit manus habere innoxias a malo opere, nisi et a pravis cogitationibus mundemur in mente. Quod auctoritate Prophetæ confirmatur dicentis, Quis ascendet in montem Domini, aut quis stabil in loco sancto ejus? Innocens manibus et mundo corde (Psal. xxm, 3 et 4). Item considerat, quantum hanc cordis munditiani optabat idem propheta sic orans : Cor mundum crea in me Deus (Psal. L, 12). Et iterum : Iniquitatem si aspexi in corde meo, non exaudiet Dominus (Psal. LXV, 18). Cogitat quam sollicitus erat in hac custodia beatus Job qui dicebat, Pepigi fœdus cum oculis meis, ne cogitarem quidem de virgine (Job xxx1, 1). Ecce quantum are bat se vir sanctus, qui claudebat oculos suos ne videret vanitatem; ne forte incautus aspiceret, quod postea invitus desideraret. Postquam hæc et hujusmodi de cordis munditia pertractavit, incipit cogitare de cjus præmio; quam gloriosum et delectabile est videre faciem desideratam Domini, speciosi forma præ filiis hominum (Psal. XLIV, 3); non esse jam abjectum et viJem, non habentem speciem qua vestivit eum mater sua synagoga; sed stola immortalitatis indutum, et coronatum diademate quo coronavit cum Pater suus in die resurrectionis et gloriæ, die quam fecit Dominus. Cogitat quod in illa visione erit satietas illa, de qua dicit Propheta, Satiabor, cum apparuerit gloria tua (Psal. xvi, 15). Videsne quantum liquoris einanavit ex minima uva, quantus ignis ex hac scintilla ortus est, quantum hæc modica massa, Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt (Matth. v, 8), in incude meditationis extensa est? Sed quantum adhuc posset extendi, si accederet aliquis talia expertus? Sentio enim quod puteus altus est: sed ego ad hæc rudis, vas in quo pauca haurirem, vix inveni.

Ilis anima facibus inflammata, his incitata desideriis, fracto alabastro suavitatem unguenti pra sentire incipit necdum gustu, sed quasi narium odoratu. Et hoc colligit quam suave esset hujus munditia sentire experientiam, cujus meditationem novit adeo esse jucundam. Sed quid faciet ? Habendi desiderio exæstuat: sed non invenit apud se quomodo habere pos sit (Joan. iv, 11), et quanto plus inquirit, plus sitit; dum apponit meditationem, apponit et dolorem; quia sitit dulcedinem quam in cordis munditia meditatio esse monstrat, sed non prægustat. Non enim est legentis atque meditantis hanc sentire dulcedinem, nisi dala fuerit desuper. Legere enim et meditari tam bonis quam malis commune est. Et ipsi philosophi gentium, in quo summa veri boni consisteret, ductu rationis invenerunt: sed quia cum Deum cognovissent, non sicut Deum glorificaverunt (Rom. 1, 21), sed de suis viribus præsumentes, dicebant, Linguam nostram magnificabimus, labia nostra a nobis sunt (Psal. x1, 5); non meruerunt percipere quod potuerunt videre. Evanuerunt in cogitationibus suis, et omnis eorum sapientia devorata est, quam cis contulerat humanæ studium disciplinæ, non spiritus sapientiæ, qui solus dat veram sapientiam; sapidam scilicet scientiam, quæ animam cui inhaesit, inæstimabili sapore jucundat et reficit et de illa dictum est, Sapientia non intrabit in malevolam animam (Sap. 1, 4). Hæc autem a solo Deo est. Et sicut officium baptizandi Dominus concessit multis, polesta'em vero et auctoritatem in Baptismo remittendi peceata sibi soli retinuit (unde Joannes antonomastice et discretive de eo dixit, Hic est qui baptizat in Spiritu sancto [Joan. 1,33]); sic de eo possumus dicere, Hic est qui sapientiæ saporem dat, et sapidam ani

Pro, aspiceret..... invitus, Er. Lugd. et ven. habent, respiceret..... intus. M.

Apud Bernard., tiro; et abest vox, vas.

3 Alias, non sentit : et mox, prassal; loco, prægustat.

ma scientiam. Sermo siquidem datur multis, sed sapientia paucis, quam distribuit Dominus cui vult, et quomodo vult.

CAPUT IV. Orationis officium. Videns autem anima quod ad desideratam cognitionis et experientiæ dulcedinem per se non possit attingere, et quanto magis ad cor altum accedit, tanto magis exaltetur Deus; humiliat se, et confugit ad orationem, dicens, Domine, qui non videris nisi a mundis cordibus, investigavi legendo, meditando quesivi quomodo habert possit vera cordis munditia, ut ca mediante vel ex inodica parte possem te cognoscere. Quærebam vultum tuum, Domine, vultum tuum, Domine, quærebam (Psal. XXVI, 8). Diu meditatus sum in corde meo, et in meditatione mea exarsit ignis et desiderium amplius cognoscendi te (Psal. xxxvIII, 4). Dum panem sacræ Scripturæ mihi frangis, in fractione panis magna cognitio est (Luc. xxiv 30 et 31); et quanto plus te cognosco, plus te cognoscere desidero; non jam in cortice litteræ, sed in sensu experientiæ. Nec hoc peto, Domine, propter merita mea, sed pro tua misericordia. Fateor enim quia indigna et peccatrix sum; sed et catelli edunt de micis que cadunt de mensa dominorum suorum (Matth. xv, 27). Da mihi, Domine, arrham hæreditatis futuræ, saltem guttam cœlestis pluvia, qua refrigerem sitim meam, quia amore ardeo.

CAPUT V. Contemplationis officium. His et hujusmodi ignitis eloquiis suumi inflammat desiderium: sic ostendit suum affectum istis incantationibus advocat sponsum. Dominus autem, cujus oculi super justos, et aures cjus non solum ad preces, sed ipsas preces corum non exspectat donec sermonem finierint, sed medium orationis cursum interrumpens festiums ingerit se, et animæ desideranti festinus occurrit cœlestis rore dulcedinis circumfusus, unguentis optimis delibutus animam fatigatam recreat, esurientem reficit, aridam impinguat, et facit eam terrenorum oblivi-ci, memoria sui eam mirabiliter fortificando, vivificando, et inebriando, ac sobriam reddendo. Et sicut in quibusdam carnalibus officiis adeo vincitur carnalis concupiscentia, quod omnem usum rationis amittit, et fit homo quasi totus carnalis: ita merito in hac superna contemplatione ita consumuntur et absorbentur carnales motus ab anima, ut in nullo caro sĮ iritui contradicat, et fiat homo quasi totus spiritualis.

CAPUT VI. Spiritus sancti ad animam venientis signa. O Domine, quomodo comperiemus quando hæc facies, et quod signum adventus tui? Numquid hujus consolationis et lætitiæ testes et nuntii sunt suspiria et lacryma? Si ita est, nova est antiphrasis ista, et significatio inusitata. Quæ enim conventio consolationis ad suspiria, lætitiæ ad lacrymas? si tamer. istæ dicendæ sunt lacrymæ, et non potius roris interioris desuper infusi superfluens abundantia, et ad interioris ablutionis indicium exterioris hominis purgamentum ut sicut in baptismo puerorum per exteriorem ablutionem significatur et figuratur interier animæ ablutio, ita hic e contra exteriorem ablutionem interior præcedat purgatio. O felices lacrymæ, per quas maculæ interiores purgantur, per quas peccatorum incendia exstinguuntur! Beati qui sic lugelis, quia ridebitis (Id. v, 5). In his lacrymi agnosce, o anima, sponsum tuum, amplectere desideratum. Nunc torrente te voluptatis inebria (Psal. xxxv, 9), suge ab ubere consolationis ejus lac et mel. Hæc sunt iniranda munuscula et solatia quæ dedit tibi sponsus tuus, gemitus scilicet et lacrymæ. Adducit tibi potum in his lacrymis in mensura. Il lacrymæ sunt tibi panes die ac nocte (Psal. XLI, 4); panes utique confirmantes cor hominis (Psal. cm, 15), et dulciores super mel et favum. O Domine, si adeo sunt dulces istæ lacryinæ, quæ ex memoria et desiderio tui exci

Apud Bernard., animam : et mox omittitur vox, scientiam

tantur, quam dulce crit gaudium, quod ex manifesta Lui visione capietur? Si adeo dulce est flere pro te. quam dulce erit gaudere de te? Sed quid hujusmodi secreta colloquia proferimus in publicum ? Cur ineffabiles et inenarrabiles affectus verbis communibus conamur exprimere? Inexperti talia non intelligunt, nisi ca expressius legant in libro experientiae, quos ipsa doceat unctio. Aliter autem littera exterior non prodest quidquam legenti. Modicum sapida est lectio exterioris litteræ, nisi glossam et interiorem sensum sumat ex corde.

CAPUT VII. De gratiæ occultatione. O anima, diu protraximus sermonem. Bonum enim erat nos hic esse, cum Petro et Joanne contemplari gloriam sponsi, el diu manere cum illo, si vellet hic fieri non duo, non tria tabernacula, sed unum, in quo essemus simul, et simul delectaremur. Sed jam dicit sponsus, Dimitte me; jam enim ascendit aurora, jam lumen gratie et visitationem quam desiderabas accepisti. Data ergo benedictione, mortificato nervo femoris, et mutato nomine de Jacob in Israel, paulisper secedit sponsus diu desideratus, cito elapsus. Subtrahit se tam a prædicta visione, quam a dulcedine contemplationis: manet tamen præsens quantum ad gubernationem, quantum ad gloriam, quantum ad unionem'.

CAPUT VIII. Cur ita ad tempus occultetur. Sed ne timeas, o sponsa, ne desperes, ne existimes te contemni, si paulisper tibi subtrahit sponsus faciem suam. Omnia ista cooperantur tibi in bonum, et de accessu et recessu lucrum acquiris. Tibi venit, tibi et recedit. Venit ad consolationem, recedit ad cautelam : ne magnitudo consolationis extollat te ne si semper apud te sit sponsus, incipias contemnere sodales; et hanc continuam visitationem non jam gratiæ altribuas, sed naturæ. Hanc autem gratiam cui vult et quando vult sponsus tribuit, non quasi jure hæredifario possidetur. Vulgare proverbium est, quod nimia familiaritas parit contemplum. Recedit ergo, ne forte nimis assiduus contemnatur, et absens magis desideretur, desideratus avidius quæratur, diù quæsitus tandem gratius inveniatur. Præterea si nunquam deesset hic consolatio (quæ respectu futuræ gloriæ, quæ revelabitur in nobis, ænigmatica est et ex parte [I Cor. XIII, 12]), putaremus forte hic habere civitatem manentem, et niinus inquireremus futuram (Hebr. xi, 14). Ne ego exsilium deputemus pro patria, arrbam pro pretii summa; venit sponsus, et recedit vicissim, nunc consolationem afferens, nunc universum stratum nostrum in infirmitate commutans: paulisper nos permittit gustare quam suavis est, et antequam plene sentiamus se subtrahit; et ita quasi alis expansis supra nos volitans, provocat nos ad volandum. Quasi dicat, Ecce parum gustastis quam suavis sum et dulcis; sed si vultis plene saturari hac dulcedine, currite post me in odorem unguentorum meorum habentes sursum corda, ubi ego sum in' dextera Dei Patris. Ibi videbitis me, non per speculum' in enigmate, sed facie ad faciem et plenie gaudebit cor vestrum, et gaudium vestrum nemo tollet a vobis.

[ocr errors]

CAPUT IX. Quam caute tunc se gerere quisque debeat. Sed cave tibi, o sponsa; quando absentat se sponsus, non longe abibit; etsi non vides eum, ipsc tamen videt te semper, plenus oculis ante et retro; nunquam potes cum fatere. Habet etiam circa te nuiitios stos spiritus, quasi sagacissimos exploratores; ut videant quomodo absente sponso converseris; et accusant te coram ipso, si aliqua signa lascivie et scurrilitatis in te deprehenderint. Zelotypus est sponsus iste. Si forte alium amatorem acceperis, si aliis magis placere studueris; statim discedet a te, et aliis adherebit adolescentulis. Delicatus est sponsus iste, nobilis et dives est, speciosus forma præ filiis hominum (Psal. XLIV,

Apud Bernard. hæc non sunt, quantum ad gloriam, quantum ad unionem.

SANGT. AUGUST. VI.

5); et ideo non nisi speciosam dignatur habere sponsam. Si viderit in te maculam sive rugam, statim aver. tet oculos. Nullam enim immunditiam potest sustinere. Esto ergo casta, esto verecunda et humilis; ut sic a sponso tuo merearis frequenter visitari. Timeo ne diutius detinuerit nos sermo iste; sed ad hæc compulit me materia fertilis pariter et dulcis; quam ego nou protrahebam spontaneus, sed nescio qua cjus dulcedine trahebar invitus.

CAPUT X. Recapitulatio. Quam prædicti gradus inter se concatenati. Ut ergo quæ diffusins dicta sunt, simul juncta vel unita melius videantur, prædictorum summam recapitulando colligamus. Sicut in prædictis exemplis prænotatum est, videri potest quomodo prædicti gradus cohæreant; et sicul temporaliter, ita et causaliter se præcedant. Lectio enim quasi fundamentum prima occurrit, et data materia mittit nos ad meditationem. Meditatio vero quid appetendum sit diligentius inquirit, et quasi effodiens thesaurum invenit et ostendit; sed cum per se obtinere non valeat, mittit nos ad orationem. Oratio se totis viribus erigens ad Dominum, impetrat thesaurum desiderabilem, contemplationis suavitatein. Hæc autem adveniens predictorum trium laborem remuncrat, dum cœlestis rore dulcedinis animam sitientem inebriat. Lectio ergo est secundum exterius exercitium; meditatio secundum interiorem intellectum; oratio secundum desiderium; contemplatio super omnem sensum. Primus gradus est incipientium. Secundus est proficientium. Tertius est devotorum. Quartus beatorum.

Hi autem gradus ita concatenati sunt, et vicaria ope sibi invicem deserviunt, quod præcedentes sine subsequentibus aut parum aut nihil prosint; sequentes vero sine præcedentibus, aut raro, aut nunquam haberi possint. Quid enim prodest lectione continua tempus occupare, sanctorum gesta et scripta legendo transcurrere, nisi ea etiam masticando et ruminando, succum eliciamus, et transglutiendo usque ad cordis intima transmittamus; ut ex his diligenter consideremus statum nostrum, et studeamus eorum opera agere, quorum facta cupimus lectitare? Sed quomodo hære cogitabimus, aut quomodo cavere poterimus, ne falsa aut inania quædam meditando, limites a sanctis patribus constitutos transeamus; nisi prius circa hujusmodi ante ex lectione aut ex auditu fuerimus instructi? auditus enim quodam modo pertinet ad lectionem. Unde solemus dicere, non solum libros ipsos nos legisse, quos nobis ipsis vel aliis legimus, sed etiam illos quos a magistris audivimus. Item quid prodest homini, si per meditationem qua agenda sunt videat, nisi orationis auxilio et Dei gratia ad ea obtinenda convalescat? Omne siquidem datum optimum, et omne donum perfectum desursum est, descendens a Patre luminum (Jacobi 1, 17) sine quo nihil possumus facere; sed ipse in nobis facit opera, non tanien omnino sine nobis. Cooperatores enim Dei sumus (1 Cor. 111, 9), sicut dicit Apostolus. Vult siquidem Deus ut eum oremus et ut ei advenienti et præstolanti ad ostium, aperiamus sinum voluntatis nostræ, et ei consentiamus. Hunc consensum exigebat a Samaritana, quando dicebat, Voca virum tuum quasi diceret, Volo tibi infundere gratiam, tir applica fiberum arbitrium. Orationem exigebat ab ea, cum dicebat, Tu si scires donum Dei, et quis est qui dicit tibi, Da mihi bibere, forsitan pelisses ab co aquam vivam. Hoc audito quasi ex lectione mulier instructa, meditata est in corde suo bonum sibi fere et utile habere hanc aquam. Accens ergo habendi desiderio, convertit se ad orationem, dicens, Domine, da mihi hanc aquam, ut non sitiam amplius, neque veniam huc haurire aquam (Joan. iv, 16, 10, 15). Ecce auditus verbi Domini, et sequens super eo meditatio incitaverunt eam ad orandum. Quomodo namque esset sollicita ad postulandum, nisi prius eam accendisset meditatio? Aut quid ei præcedens meditatio contulisser, nisi quæ appetenda monstrabat, sequens oratio impetrasset? Ad hoc ergo ut fructuosa sit meditatio, oportet ut sequatur orationis devotio; (Trente-deux.)

« ¡è͹˹éÒ´Óà¹Ô¹¡ÒõèÍ
 »