ÀҾ˹éÒ˹ѧÊ×Í
PDF
ePub

putus historicus ante omnia con-tores perraro invenitur, et in 'vulsectatus sit. fontium vetustiorum garia,' ut Gellius ait, 'traditione' in rebus plerisque, ut supra adno- fere acquiescens 'illa pro certo hatatum est, inter se fere consentien- benda' censet, 'in quibus non distium imaginem reddidisse conten- sentiunt auctores,' 168 fidissimos retus ea, quae minoris momenti ipsi rum gestarum testes, monumenta videntur, haud magnopere curat165 ac documenta interrogare aeque indeque saepius auctorum discre- supersedet atque accuratissimos pantia non observata unam ean- antiquitatis indagatores, antiquademque rem, quam variis annis rios et grammaticos, Varronem scriptores annalium assignaverant, prae ceteris, consultare. ingenuo vel bis enarrat vel ita, ut initium tamen amore candidoque studio relationis cum continuatione eius- veri ita imbutus est, ut in univerdem post narrationis aliquod inter- sum fides ei denegari nequeat, ac vallum prolata non congruat; alias cum alii scriptoribus se compaporro mentionem personae, facti, rans iure suo profiteri potest, se dicti alicuius tanquam noti inicit, nihil haustum ex vano velle quo quamvis antea iis de rebus sermo nimis inclinent fere scribentium non fuerit, alias narrationem in- animi.169 ex ipsa tamen illa ingenii choatam ad finem non perducit, eius indole sequitur, in singulis alias tempora confundit, alias examinandis summam cautionem prorsus omittit res a fontibus nar- adhibendam esse cum in iis operis ratas,166 in Polybio denique ver- partibus, quae simplicem rerum tendo vel inscitia vel neglegentia gestarum narrationem continent, saepius eum errasse supra adnota- tum in iis quae ad geographiam, tum est. dissensiones, quae aciem ad alienorum populorum histonon fugerant, enotat sua ipsius riam, ad ipsius rei publicae Romasententia satis raro interposita et nae instituta et antiquitates, ad requamquam frequentissime dubi- rum denique civilium ac militarium tat,' ‚'167 alibi fontium rationibus scientiam spectant,170 ut recte a haud minus improbabilibus imponi Friderico Lachmanno 171 observasibi patitur. quodsi igitur caret se- tum sit, Dantii laudationem 172 'Liveriore artis criticae exercendae vio che non erra non omnibus methodo, quae apud veteres scrip- magni operis partibus comprobari. nam omnibus disciplinis cummaxime commemoratis peculiarem operam non intendit rhetor et philosophus a republica gerenda aeque alienus atque a sedula curiositate Historiographie p. 120-125, du Closset es- eas terras, quarum historia cum sai sur l'historiographie des Romains jusqu' rebus Romanis aliquo modo conau siècle d'Auguste Brux. 1849 p. 230-274, iuncta erat, studiis atque itineri

I, 3-5 coll. II, 609 sq., idem schol. hist. Rom.
1, 45-57, Wachsmuthius ältere Gesch. des r.

Staats p. 32-43, Blumius Einleitung in
Roms alte Gesch. p. 123 sqq. 146 sq., I. M.
Soeltelius T. Livius in seiner Gesch. Monac.

1832. 4., H. Ulrici Charakteristik der antiken

Queckius 1. ann. 100 1., Schweglerus hist. R.

1, 103–115. II, 1, 10-13, F. D. Gerlachius bus perlustrandi et pervestigandi. die Geschichtschreiber der Römer Stuttg. 1855 p. 133-143, C. G. Lewis 1. ann. 75 1. I, 44-47. 247-264 cf. p. 22. 71. 245, Tainius libro ann. 85. 162 l., alii, qui tantum non omnes etiam hanc de fide auctoris quaestionem attigerunt.

165 cf. VIII, 18, 2 'Flaccum Potitumque varie in annalibus cognomen consulis invenio: ceterum in eo parvi refert, quid veri sit.' cf. V, 21, 9, etc. nec tamen in his sibi constat: nam alibi eadem fere sollicite quaerit, quae hic respuit cf. Lachmannum 1. e. II, 102. 166 de omnibus his cf. Wachsmuthium 1. c. p. 39 sqq., Lachmannum I, 85 sq. 96 sqq. II, 61 sq. 75 sqq., Schweglerum hist. R. I, 112 sqq. 167 Quint. I. O. II, 4, 19.

168 IIII, 55, 8, quae verba ad singularem quandam rem pertinentia ad universam Livii rationem illustrandam possunt adhiberi. 169 XXII, 7, 4.

170 v. modo Niebuhrium hist. Rom. II, 636 sq. coll. III, 187 sq. n. 293. et 233 n. 339 schol. I, 48 sq., Tainium 1. c. 68 sqq., Lachmannum I, 105 sqq. II, 81.84 sqq. 101., Schweglerum 1. c. I, 106 sqq., Wachsmuthium 1. c. p.. 33 sq.

171 1. c. II, 101.

172 inferno XXVIII. v. 12, ubi cf. ann. Biagiolii in ed. Paris. 1818 et Philalethis. cf. Antonium Beccariensem 1. ann. 290 1.

=

Neque aliter in temporibus com- alios olim Dodwello, nuper Petero

putandis videtur esse versatus. 173 aerae Catonianae asseclam Livi-

meminerimus velim, quod ipsum um reddidit. mihi certe, ut de iis

scriptorem supra iam audivimus tantum annis loquar, qui uni Livio

de fastis per primordia certe rerum (praeterque annum 247 Cap. asse-

Romanarum recte ordinandis de- clae fere eius Cassiodoro) desunt

sperantem. 'tanti' inquit 174 'erro- nec annus aerae Cap. 247 librario-

res inplicant temporum aliter apud rum incuria omissus videtur nec

alios ordinatis magistratibus, ut anni Cap. 263. 264. 377. 444. 452

nec qui consules secundum quos-deficientes probare, Livium certas

nam nec quid quoque anno gestum quasdam rationes chronologicas

sit in tanta vetustate non rerum persecutum esse. cum enim Romae

modo, sed etiam auctorum dige- secundum eum annos ducentos

rere possis.' sed ne per ea quidem quadraginta quattuor regnatum

tempora, ubi hae difficultates ces- esse (I, 60), consularis igitur im-

serunt, animo eum ad chronologi- perii initium, secundum fastos Ca-

cas rationes enucleandas satis at-pitolinos a. 244 assignandum, in a.

tento fuisse, demonstrat et lib. u. 245 incidisse statuendum sit, de-

XXVII, 35, 3, ubi aestate anni a. cemviros a. u. 302 institutos esse

C. n. 207 Olympiae ludicra futura dicit (III, 33), quo etiam secundum

fuisse narrat, Ol. ut videtur 143 a. C. illos pertinent, quamvis interim

n. 208 designaturus, 175 et exempla consulatus a. 247. 263. 264 Cap.

a Lachmanno 1. c. II, 95 sqq. allata. omiserit, primos vero tribunos mi-

nec accuratae antiquitatis ex ipsis litari potestate (IIII, 10) a. 310 tri-

monumentis primariis indagationi buit a. Cap. 309; tum annus Ro-

nec severiori artis criticae metho- mae per Gallos captae Livianus 365

do Livium operam navasse supra (V, 54 cf. VII, 1 et 18) est Capitoli-

vidimus: quid igitur mirum, si is, nus 363, quocum congrueret, quod

qui vel in una eademque re enar- coss. a. Liviani 400 (VII, 18) sunt

randa non semel alios aliis locis Capitolini a. 398, nisi Livio dees-

fontes sequitur, per longinquam sent tribuni a. Cap. 377 a Diodoro

annorum plus quam septingento- XV, 71177 nominati; tum binos an-

rum seriem tot vitiis atque aucto-nos Cap. 443 ac 444 et 451 ac 452 in

rum inter se dissensionibus turba- singulos conflatos apud Livium vi-

tam nec certum quoddam systema, demus. quod per alteram decadem
ut aiunt, chronologicum sit secu- annos Cap. 484. 488 omiserit Livius
tus? me quidem iudice nec Sigo- equidem eo, quod a Cassiodoro
nius, quamvis summis laudibus a omissi sunt, contendere non aude-
Niebuhrio 176 elatus, verum vidit, am: neglexit enim Cassiodorus et
qui constantem quandam aeram annum 556 hodieque apud ipsum
Livianam ad a. u. c. 749 relatam Livium superstitem, conflavit an-
enodare conatus est, nec Glarea- nos 687 et 688; tres vero quartae
nus, qui obsequentibus praeter decadis loci annorum numeroS
173 de chronologia Liviana praeter Gla-prae se ferentes ita corrupti sunt,
ut certi quid de iis pronuntiare
reani praesertim ac Sigonii scripta infra p.
XXXVIIII sq. comm. nominandi sunt Dodwel- non liceat: annus enim, qui libris
lus 11. a Fabricio bibl. Lat. I, 279 ed. Ern. (XXXI, 1) est 478 (1.488?), est Cap.
viani Gedan. 1675. 4, quos equidem non vidi, 488, qui illis vel 541 (sic Bamb.) vel
Niebuhrius h. Rom. 11, 625 sqq., Idelerus 540 (XXXI, 5) Cap. 553, qui 508
Handb. d. Chronol. II, 169 sqq. F. Lachman-(1. 558?) illis (XXXIIII, 54) 559;
nus 1. 1. I, 20. II, 94 sqq., Fasti cons. Capit. decadis vero quintae numeri aliquot
ex lib. XXXXVII et XXXXVIIII

11., C. E. v. Trewen-Schröder fast. Rom. Li-

177 cf. chronographum a. 354 (anon. Nori-

sianum) ap. Mommsenium comm. soc. lit.
Sax. cl. ph. hist. 1, 613.

periochis restitui possunt: a. 598 ad quaesitum a principio operis sui a. Cap. 600 referendus et anni lu- videri posse dicens, quam ut plus dorum Terentinorum 502 et 602 ad iusto a rerum ordine declinaret vaa. Cap. 604 et 504. in his annis de- rietatibusque distinguendo opere finiendis Livius fortasse Valerium et legentibus velut deverticula Antiatem secutus est coll. Censo- amoena et requiem animo suo rino de d. nat. c. 17 p. 47, 7 Iahn ac quaereret.181 'non ultra' igitur sta: mihi certe nec unum eundemque in tuerat attingere externa nisi qua chronologicis rationibus ordinan- Romanis cohaererent rebus,' 182 dis fontem stricte secutus esse nec iisdem, ni fallor, rationibus motus, ubivis accuratam computationem quibus tamen id accedebat, quod instituisse videtur: eos certe qui Romanis externa comparanti opeaccuratas rationes ratiocinationes- rae pretium ei non videbatur ea que chronologicas ei voluerunt tri- perscribere, 183

buere, varias artes ad systema Ipsa tamen amoena illa quasi qualequale procudendum adhibere deverticula legentibus paravit oraopus fuit, quare equidem cum Ide, tiones continuo rerum gestarum lero, Lachmanno, Laurentio va- ordini interserens, quibus eatenus rios hos annorum numeros per Livii libros dispersos ad unius aerae normam constanter servatam aptari posse nego.

requiem animo suo quaesivisse videtur, ut fontibus interdum posthabitis genio in iis componendis indulgeret, quamvis hic quoque Omnibus tamen fere his sive vi- eatenus addictus annalium scriptotiis sive defectibus pro candore ribus, ut locis ab illis indicatis eas suo ac modestia conscius sibi fuis- insereret orationumque argumense videtur Livius: non enim nisi ta et ipsa ex uno alterove eorum, raro sibique ipse diffidens senten- qui cummaxime ad manus ei essent, tiam suam de rebus dubiis proferre desumeret, singula tamen sive ex audet; sic ubi quaeritur quibus vir- aliis fontibus sive ex ingenio adtutibus inducti patres P. Scipio- deret, demeret, immutaret. 184 ipsis nem in tota civitate virum bono- vero his orationibus componendis rum optimum esse iudicarint, atque exornandis Livii indoles at'sicut proditum' inquit 'a proximis que ars erant aptissimae, id quod memoriae temporum illorum scrip- ipsos veteres recte agnovisse toribus libens posteris traderem, Quintiliani candidissimi ac periita meas opiniones coniectando tissimi censoris iudicium probat, rem vetustate obrutam non inter- qui 1. ann. 101 allato in contionibus ponam' 178 ac simili loco 179 'cuius' Livium supra quam enarrari posait 'tandem ego rei praeter opinio- sit eloquentem vocat, ita quae dinem, quae sua cuique coniectanti cantur omnia cum rebus tum peresse potest, auctor sim?' 'id quod sonis accommodata esse. rhetoriconstat, nudum' ei 'videtur propo- ca vero Livii studia vel eo appanendum.'180 rent, quod ceterum ipsis rerum do

181 VIIII, 17, 1.
182 XXXVIIII, 48, 6.

Masinissa 'cum longe maximus omnium ae

Sic etiam abstinuit fere a digressionibus, quae ad eas plerumque res eum deduxissent, quibus 183 res Graeciae se spernere his ipsis certe non satis imbutum eum fuisse cum-verbis profitetur XXXV, 40, 1; 'ceterum' maxime vidimus. quaestionem propositurus, quinam eventus Romanis rebus, si cum Alexandro foret bellatum, futurus fuisset, veniam fere petiit a lectoribus, nihil minus

178 XXVIIII, 14, 9.
179 VI, 12, 3.
180 III, 47, 5.

tatis suae regum.. fuerit plurimumque rem Romanam iuverit, operae pretium videtur' auctori XXVIIII, 29, 5 'excedere paululum ad narrandum, quam varia fortuna usus sit in

amittendo recuperandoque paterno regno.'

184 cf. Lachmannum 1. c. I, 82. 119 sqq. II, 114 sqq., qui saepius in orationibus alios auctores secutum aliter res exponere Livium quam in ipsa historia docet I, 121, Tainium 1. c. p. 126 sqq. 275 sqq.

cumentis praeter annales conqui- tum esse. id certe non negandum rendis parum intentus, Catonis ta- est, orationes laetissimam ac florimen nonnullis certe orationibus dissimam operis Liviani partem efusus est praeter eas, quae origini- ficere, cum ob limatam elegantiam bus inclusae erant,185 et quod ac- sermonis, qui eam quam supra procurate cum de aliis, quae extabant, posuimus indolem dictionis Liviatum de P. Scipionis et Ti. Gracchi, nae apertissime refert ac lucidisquae ferebantur, orationibus re- sime, iam eo certissimum praebens fert; 186 ipsius tamen Scipionis ver- argumentum, Livium non ipsa nec ba ad populum adversus tribunos orationum nec annalium verba replebis (vel adversus M. Naevium ferre, tum ob vividam atque accutr. pl.) facta, quae tradit Livius,187 ratam, ubivis quidem conspicuam, collata iis, quae inde profert Gel- sed in orationibus maxime eminenlius, 188 docent, Livium, ut Henrici tem morum descriptionem, qua Meyeri verbis utar, 189 antiquita-candidissimi omnium magnorum tem et robiginem commutasse ingeniorum aestimatoris' laudem a splendore atque ubertate orationis M. Seneca ei tributam 192 non minus suae; genio vero in componendis videtur meruisse quam illis quasi orationibus eum indulsisse iam funebribus laudationibus, quas Liinde conicias, quod per orationes vium, quotiens magni alicuius morpraesertim lectionis atque imita- tem narrasset, ante se omnibus tionis Graecorum scriptorum vesti- praesertim et Thucydide et Salgia apparent: 190 cum poetarum lustio benignius magnis viris praeHomeri, Hesiodi, Aristophanis, stitisse, iure suo adnotavit idem tum Demosthenis et Thucydidis.191 Seneca.193 at orationes Thucydiquod vero oratorum primariorum dis, Sallustii, aliorum historiis inDemosthenis ac Ciceronis lectio- sertae multo benignius lucem ipsis nem ante omnia commendavit, id rebus gestis afferunt quam Liviaindicare videtur, et ipsum summa nae. etiamsi enim id urgere noluhaec exempla non per singulos mus, ex iis, quae antea disputata modo locos, sed per totam hanc sunt, effici, fidem earum aliquanto operis sui partem imprimis secta- minorem esse quam reliquarum operis partium, 194 orationes inpri185 cf. p. XXII. cum ann. 153; unam de mis demonstrant, Livium psycholege Oppia orationem (XXXIIII, 2 sqq.), quae, logicae eique et humanissimae et si omnino extabat (cf. tamen ll. ab Henr. lenissimae hominum contemplaMeyero huc relatos orr. R. fr. p. 23 ed. alt. et Henr. Iordanum Iahnii ann. LXXIII, 390, tioni et descriptioni aeque intenne Meyeri ed. priorem p. 91 et Lachmannum tum fuisse atque eleganti flori1. c. II, 18 n. 2 afferam), ei certe ignota fuit, daeque rerum enarrationi: atque Livius vel ipse confinxit vel ad historici alicuius exemplum expressit. v. Iordanum 1. ann. utrumque hunc scopum tam feliciter assecutus est, ut ibi cardo, ut ita dicam, vertatur eius praestantiae, eaedem vero orationes maxi189 or. Rom. fr. p. 9 ed. alt. cf. etiam Ae-me probant a republica eum fuisse milii Pauli or. de rebus a se gestis ap. pop. alienum: nam historiarum scriptoVal. Max. V, 10, 2 cum Liv. XXXXV, 41 coll. Meyero 1. 1. p. 157; plerumque tamen, ubi res quo magis ipsi in republica veror. ab ipso auctore conscripta extabat, Li-sati sunt atque exercitati, eo crevius eam praetermisit, quod recte animad-brius fere libentiusque orationibus

153 1.

186 XXXVIII, 56.

187 ibid. 51.

188 N. A. IIII, 18, 3.

vertit Lachmannus 1. c. II, 114.

190 documenta horum studiorum ab aliis, utuntur ad nexum internum nerVictorio, Sigonio, I. F. Gronovio patefacta vosque quasi subtiliores rerum collegit et auxit Dobraeus advers. II, 379 sqq. passimque ibid.; de Hesiodo cf. Sigonii ann. gestarum lectoribus explicandos ad lib. XXII, 29, 8 et bibl. crit. Amstelod. II, ac demonstrandos eoque ipso fere 2, 49, quam 1. Lachmannus I, 119.

191 Liv. VII, 30 coll. Thuc. 1, 32 sqq. Liv. XXXXV, 23, 15 coll. Thuc. I, 70, 3 ibique Duk. et Huds. (III, 1, 381 ed. Popp.)

192 v. l. ann. 102 1.

[blocks in formation]

nititur ratio historiae conscriben- quae 'post tot discrimina rerum' dae, quae vocatur pragmatica tam laeta fuit atque exoptata, ut Livius orationibus suis et eos sub- quamvis libertate imminuta Romae tilissime depingit, quos loquentes ex tam exiguis primordiis ad hoc inducit, et rerum statum in univer- potentiae fastigium evectae, consum collustrat, ut sua ipsius sen- cordiae ac paci tam subito tandem tiendi ratio quasi perluceat, 195 in aliquando redditae aspectus optiarcana vero illa et adyta reipubli- mum quemque et ingeniosissimum cae, quae et ipsi praeclusa erant, sincero illo et genuino patriae lectorem introducere nequit. amore imbueret atque impleret, Per se patet, his quae modo di- quo et illius aevi poetas excellere ximus, non negari, certam quan- videmus et Livium.199 hunc in ipso dam reipublicae gerendae sectam librorum limine magnitudine openormamque ab eo probatam esse.196 ris suscepti impletum principis his vero Livii ipsius rationibus terrarum populi, cuius rerum geadumbrandis pauca quaedam vi- starum memoriae pro virili parte dentur esse praemonenda. post- et ipsum consuluisse iuvaturum quam Augustus 'cuncta discordiis sit, nomine exornantem Romanos civilibus fessa nomine principis videmus 200 ac paulo post 201 prosub imperium accepit' res Roma- fitentem, si cui populo licere opornae eo quidem paulatim immuta- teat consecrare origines suas et ad tae sunt, ut ipsorum civium in re deos referre auctores, eam belli publica administranda partes im- gloriam esse populo Romano, ut minuerentur, princeps vero ille cum suum conditorisque sui parenprudens ac sollers imperii cruen- tem Martem potissimum ferat, tam tati ac lacerati splendorem occae- et hoc gentes humanae patiantur catum ita restituit, ut non sine veri aequo animo quam imperium paspecie viri doctissimi 197 ad eum re- tiantur. post quae paucis interfecferenda esse censuerint concla- tis sic pergit: 202 ceterum aut me mata illa verba Curtiana 198 'pro- amor negotii suscepti fallit aut inde iure merito que populus Ro- nulla umquam res publica nec mamanus salutem se principi suo de-ior nec sanctior nec bonis exemplis bere profitetur, qui noctis quam ditior fuit nec in quam civitatem paene supremam habuimus, novum tam serae avaritia luxuriaque imsidus illuxit. huius hercule, non migraverint nec ubi tantus ac tam solis ortus, lucem caliganti reddi- diu paupertati ac parsimoniae hodit mundo, cum sine suo capite dis-nos fuerit: adeo quanto rerum micordia membra trepidarent. quot nus, tanto minus cupiditatis erat. ille tum extinxit faces, quot condi- nuper divitiae avaritiam et abundit gladios, quantam tempestatem dantes voluptates desiderium per subita serenitate discussit! non luxum atque libidinem pereundi perergo revirescit solum, sed etiam dendique omnia invexere.' et hunc floret imperium.' quae, utcumque patriae amorem, quem ipsa primorres illa se habet, optime describunt temporum illorum condicionem,

195 cf. Weissenbornium 1. c. p. 41. 196 cf. quos 1. Fabricius bibl. Lat. I, 293 sq. Ern., quibus addenda D. G. Hegewischii diss. über d. polit. Charakter d. Livius in eiusd. nov. collect. opusc. hist. I, 166 sqq. et F. X. Frühii comm. progr. gymn. Constantiensis a. 1851 inserta, die polit. Ansicht des röm. Geschichtschreibers T. Livius.

197 veluti Hirtius, C. T. Zumptius, alii, quos affert Muetzellius ed. suae Curtii maioris p. XLVIII sq.

198 X, 9, 3 sqq. (28).

199 facere non potui, quin fere repeterem, quae ingeniose et amabiliter, ut assolet, hac de re nuper disputavit K. Lehrsius pop. Aufsätze aus dem Alterthum p. 178 sq.

200 praef. §. 3. equidem hic et in proxime sequentibus consulto praefationis potissimum testimonio usus sum, quae nec pessimis totius operis partibus cum Niebuhrio (schol. c. I, 48) adnumeranda est nec consilio manifesto destituta, quae sententia est Schwegleri hist. Rom. I, 106, v. modo Lewis 1. c. I, 249 ann. 13.

201 ibid. §. 7.
202 ibid. §. 11 sq.

« ¡è͹˹éÒ´Óà¹Ô¹¡ÒõèÍ
 »